Ενότητα 5, Η ελεημοσύνη βασίλισσα των αρετών

Στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Πολιτισμού θα βρείτε το κείμενο, λεξιλογικές επισημάνσεις, συντακτική ανάλυση και το παράλληλο κείμενο με τη μετάφρασή του.

Λεξιλογικός πίνακας

 

Το ρήμα ἄγω προσφέρει πλήθος α.ε και ν.ε ομόρριζων λέξεων. Στη ν.ε χρησιμοποιείται σύνθετο και παρατηρούνται δυσκολίες στην επιλογή του ορθού τύπου μεταξύ των "άγω" και "αγάγω". 

• Ο τύπος "αγαγ-"χρησιμοποιείται για πράξη στιγμιαία.π.χ : Η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να εισαγάγει νέο τρόπο εξέτασης των υποψηφίων για την τριτοβάθμια εκπαίδευση.
•  Αντίθετα οι τύποι του "αγ-" χρησιμοποιούνται για πράξη συνεχή και επαναλαμβανόμενη.π.χ : Η Σαουδική Αραβία συμφώνησε να εξάγει από την επόμενη εβδομάδα 100.000 βαρέλια επιπλέον την ημέρα.
• Στους  συντελικούς χρόνους χρησιμοποιείται πάντα ο τύπος "αγαγ-" π.χ: Η  σύγχρονη κοινωνία έχει αναγάγει την ατομική ευδαιμονία σε υπέρτατη αξία ζωής.

Κάντε κλικ στο σύνδεσμο και ελέγξτε τις γνώσεις σας συμπληρώνοντας τα κενά στις ασκήσεις  με τα κατάλληλα παράγωγα και σύνθετα ουσιαστικά και ρήματα που ανήκουν στη μεγάλη οικογένεια του "άγω"

Ενότητα 5, H ελεημοσύνη βασίλισσα των αρετών

View more presentations or Upload your own.
 

Απρόσωπα ρήματα εκφράσεις, απαρεμφατική σύνταξη from Georgia Dimitropoulou

 

Β΄ Επεισόδιο, 4η και 5η σκηνή

4η σκηνή (στ. 942-1139)

Κάκια Παναγιώτου (Θεονόη).Εθνικό Θέατρο,24/06/1962 - 24/06/1962 Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

Η Θεονόη

•  Η σκηνική παρουσία:τελετουργική μεγαλοπρέπεια, ατμόσφαιρα ιερότητας / μυσταγωγίας που προκαλεί σεβασμό, δέος. Απόμακρη, ψυχρή, απροσδιόριστη, με συνείδηση του κύρους που της δίνει η ιδιότητά της.(φαίνεσθαι)
•  Το δίλημμα: αντιμετωπίζει ένα ηθικό πρόβλημα: Να αποκαλύψει την παρουσία του Μενέλαου, ενάντια στο δίκαιο και στις αρχές της ή να σιωπήσει, συγκρουόμενη με τα προσωπικά και οικογενειακά της συμφέροντα (ανυπακοή στον αδελφό της = προδοσία, κίνδυνος για τη ζωή της).
•  Η επιλογή/ το ήθος: επικρατεί το δίκαιο, όχι η αλληλεγγύη προς τον άδικο αδελφό της, η αίσθηση του χρέους απέναντι στο νεκρό πατέρα, ο αυτοσεβασμός της ως μάντισσας, ηθικής προσωπικότητας και γυναίκας. Από απόμακρη ιέρεια μετατρέπεται σε μια γυναίκα που νιώθει τον ανθρώπινο πόνο.
•   Η σημασία του διλήμματος: η απόφασή της προωθεί την εξέλιξη του δράματος και δίνει ηθική διάσταση στο έργο, προσφέροντας τη δυνατότητα στον Ευριπίδη να προβάλει, ως «από σκηνής φιλόσοφος», αρχές και αξίες.

Άννα Συνοδινού (Ελένη), Κάκια Παναγιώτου (Θεονόη).Εθνικό Θέατρο, 16/07/1977 - 17/07/1977 Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

  

Οι ρήσεις

• Της Ελένης: επίκληση στη λογική (το δάνειο και η απόδοση), στο συναίσθημα (ικεσία/ικετευτική στάση, γυρίζοντας στη Σπάρτη θα λυτρωθεί από τα δεινά της, θα αποκαταστήσει την τιμή της, προτροπή να μοιάσει στον ενάρετο γονιό της), στο ήθος του δέκτη (ευσέβεια Θεονόης), στο ήθος του πομπού(οι συμφορές της-ανάγκη αποκατάστασης της τιμής της), επίθεση στο ήθος του αντιπάλου (ο άδικος αδελφός), στην αυθεντία (αποφθεγματικές φράσεις). Η ρήση της διαθέτει δομή ρητορικού λόγου,  πειστικότητα, ευστοχία, ποικιλία, πλούτο και κύρος στα επιχειρήματά της, που ταυτίζονται με τον ηθικό κώδικα ολόκληρης της αθηναϊκής κοινωνίας του 5^ου αιώνα: το δίκαιο, ο σεβασμός στους θεούς, προγόνους και συνανθρώπους μας, η τιμή και η υπόληψη.

• Του Μενέλαου: με βασικό επιχείρημα το «δίκαιο της απόδοσης», η ρήση του επαναλαμβάνει τα επιχειρήματα της Ελένης, ενισχυμένα με ηθικές αξίες καθολικής αποδοχής: το σεβασμό του ξένου, των γονέων και των νεκρών, το αντρίκειο θάρρος, την τιμή, τη συζυγική πίστη.

• Η διαφορά των δύο λόγων βρίσκεται στον τόνο και στο ύφος. Η ρήση της Ελένης είναι μια θερμή παράκληση με κυρίαρχο το συναισθηματικό στοιχείο και στόχο να συγκινήσει, ενώ η ρήση του Μενέλαου μια σθεναρή απαίτηση αποκατάστασης του δικαίου, με αγέρωχο ύφος και σαρκαστικό, επιθετικό τόνο με στόχο να φορτώσει ενοχές τη Θεονόη.

• «Αγώνες λόγων» : με τη Θεονόη στο ρόλο του δικαστή-κριτή, οι δύο ήρωες υπερασπίζονται το δίκιο τους διεκδικώντας ευνοϊκή γι’ αυτούς απόφαση. Ο Χορός, στην πρώτη του παρέμβαση λειτουργεί ως πρόεδρος που συντονίζει τη συζήτηση, αλλά και – συναισθηματικά ταυτισμένος με την Ελένη – ως   συνήγορος υπεράσπισης. Στη δεύτερη παρέμβασή του κρατά αποστάσεις, θυμίζοντας το ακροατήριο-κοινή γνώμη, που παρακολουθεί, δεν επεμβαίνει, αλλά ελέγχει /σχολιάζει εκ των υστέρων την τελική κρίση. Στην ουσία όμως δεν υπάρχουν αντιτιθέμενες απόψεις και οι δύο ρήσεις κινούνται παράλληλα με τον ίδιο στόχο και το ίδιο βασικό επιχείρημα.

 

Η πολιτική αλληγορία

Πίσω από την Ελένη κρύβεται το πλέον αμφιλεγόμενο πολιτικό πρόσωπο του 5^ου αιώνα, ο Αλκιβιάδης, ο οποίος υφίσταται την κατακραυγή και το μίσος των συμπατριωτών του που τον θεωρούν υπεύθυνο για την πανωλεθρία στη Σικελία και προδότη, επειδή κατέφυγε στη Σπάρτη. Όπως η Ελένη επικαλείται το δόλο των θεών, ο Αλκιβιάδης θα μπορούσε να επικαλεστεί είτε το δόλο των πολιτικών του αντιπάλων, είτε τις  θεϊκές βουλές και να ελπίζει σε επιστροφή και αποκατάσταση του ονόματός του, καθώς εξόριστος νοσταλγεί την Αθήνα με τα αξιώματα και τις τιμές του παρελθόντος.

 

5η σκηνή (1140-1219)

Το ήθος των ηρώων

• Ελένη: με διακριτικότητα και χωρίς να υποτιμά τον άντρα της, του οποίου τα σχέδια ελέγχει ως ανεφάρμοστα, παίρνει την πρωτοβουλία, εκτιμά τα δεδομένα και με ευρηματικότητα, τόλμη και αποφασιστικότητα καταστρώνει σχέδιο διαφυγής μελετημένο ως τις τελευταίες του λεπτομέρειες. Διαθέτει αυτοπεποίθηση και μαχητικότητα, χωρίς να είναι επιπόλαια και παρορμητική. Στην προσευχή της δεν ικετεύει τις δυο θεές, διεκδικεί τη σωτηρία ως το ελάχιστο που της οφείλουν.

• Μενέλαος: παρορμητικός, βιαστικός και επιπόλαιος, εμπιστεύεται τη σωματική ανδρεία, αγνοώντας τη δύναμη του μυαλού. Πείθεται ωστόσο, επιδεικνύοντας διαλλακτικότητα και διάθεση συνεργασίας, αποδέχεται χωρίς σύμπλεγμα κατωτερότητας το σχέδιο της Ελένης ζητώντας καθοδήγηση ως την παραμικρή λεπτομέρεια.

Ειρωνική μέθοδος

«Αν σκέφτονται σωστά οι γυναίκες, άκου»: ο Ευριπίδης καταρρίπτει το μύθο «περί του ασθενούς φίλου», στερεότυπο των ανδροκρατούμενων κοινωνιών, που θέλει τις γυναίκες ικανές μόνο για τεκνοποίηση και πιστή εκτέλεση ανδρικών εντολών. Ξεσκεπάζει κοινωνικές προκαταλήψεις (φαίνεσθαι), αποκαλύπτει την αλήθεια (είναι).

Ο δόλος ως μηχανή σωτηρίας – ο ρόλος των Θεών

Οι δυο ήρωες, θύματα οι ίδιοι του δόλου των θεών, χρησιμοποιούν το δόλο, μοναδικό όπλο που διαθέτουν για να σωθούν και να δικαιωθούν. Ο δόλος των ανθρώπων, ένα πλέγμα από αλήθειες και ψέματα, αποκαθιστά την ισορροπία-αλήθεια ενάντια στο δόλο των θεών. Θεός και τύχη υποχωρούν μπροστά στην πρωτοβουλία-αυτενέργεια (ευβουλία) του ανθρώπου.

 

Ενότητα 4η, Λεξιλογικά, γραμματική

Word cloud made with WordItOut

 

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Να συμπληρώσετε τα κενά των  προτάσεων με τον κατάλληλο τύπο των παρακάτω λέξεων : (δύο λέξεις περισσεύουν)

καλοπροαίρετος, καλλιεργημένος, καλλίγραμμος, καλαίσθητος, καλλιεργήσιμος, καλοσυνάτος, καλλιεργητικός, καλοκάγαθος, καλλωπιστικός, καλλίφωνος, καλλιμάρμαρος, καλοπέραση, καλλιτέχνημα, καλλιγραφικός, καλλιέργεια,  καλοήθης, καλότυχος.

1. Στα μουσεία εκτίθενται …………………………………………….του παρελθόντος.
2. Του ζήτησαν να πει ένα τραγούδι, αφού όλοι γνώριζαν ότι ήταν…………………………………………... 

3. Οι ……………………………………………… εκτάσεις δεν επαρκούν πλέον για τη διατροφή του πληθυσμού που αυξάνεται με ρυθμούς υψηλότερους από τις δυνατότητες της παραγωγής.

4. Ο νέος διευθυντής είναι ευπαρουσίαστος, ……………………………………………………… και αυτοδημιούργητος. Έχει όλες τις προϋποθέσεις για μια πετυχημένη καριέρα.

5. Το συγκινητικό αυτό κείμενο έφερε την υπογραφή μου, με ωραία …………………………..………………γράμματα.

6. Για να φτιαχτεί και να συντηρηθεί ένα…………………………………..…….. κορμί, χρειάζεται προσπάθεια, συνέπεια και αυτοπειθαρχία.
7. Στην περίπτωση του εγκεφάλου, σε αντίθεση με άλλα μέρη του σώματος, οι ……………………………………….. όγκοι είναι δυνατό να αποβούν εξαιρετικά επικίνδυνοι για τον ασθενή.
8. Μια χαλαρή και …………………………………………..………….. συζήτηση μ' έναν καλό φίλο διώχνει το άγχος και εξαφανίζει τις στενοχώριες.
9. Μια ζωή κοίταζαν την ………………………………………………. τους και να μη στερηθούν τίποτα. Τώρα η δουλειά τους φαίνεται σκλαβιά.
10. Μας χαμογελούσε μ' εκείνο το ………………………….…………. χαμόγελο που δείχνει άνθρωπο με μεγάλη καρδιά.
11. Ο Άγιος Βασίλης, ο …………….……….……………………….. γεράκος με την πλούσια λευκή γενειάδα ζει στις καρδιές όλων των παιδιών, που περιμένουν απ' αυτόν τα δώρα τους κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς.
12. Στο Παναθηναϊκό Στάδιο γνωστό και ως ……………………………………………………….., έγινε το 1996 η υποδοχή των Ολυμπιονικών της Ατλάντα. 

13. Η γαρδένια είναι ……………………………..θάμνος, ιδιαίτερα δημοφιλής στην Ελλάδα, με στρογγυλά ή λογχοειδή λαμπερά πράσινα φύλλα και λευκά άνθη με ξεχωριστό άρωμα. 

14. Η ελληνιστική αρχιτεκτονική εντυπωσιάζει με ογκώδη και ……………………………………… έργα, ενώ η γλυπτική προσπαθεί να εκφράσει τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου. 15. Η ………………………………….. των σχέσεων του πατέρα με τα παιδιά του είναι καθοριστικής σημασίας για την οικογένεια και την ποιότητα ζωής των παιδιών.

 

Αν δυσκολευτήκατε, ελέγξτε τις απαντήσεις σας συμπληρώνοντας τα κενά στην Hot Potatoes εκδοχή της άσκησης εδώ

 

 

Γ΄ κλίση επιθέτων

            Tριτόκλιτα Επίθετα from Georgia Dimitropoulou


Για περισσότερη εξάσκηση στα Τριτόκλιτα επίθετα υπάρχουν πολλές ασκήσεις αυτοαξιολόγησης - ανάμεσά τους και οι ασκήσεις του σχολικού βιβλίου - στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Πολιτισμού. 

Πιο συγκεκριμένα:

• Άσκηση στα φωνηεντόληκτα τριτόκλιτα επίθετα. Συμπλήρωσε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του επιθέτου

•  1η Άσκηση στα συμφωνόληκτα τριτόκλιτα επίθετα . Συμπλήρωσε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του επιθέτου 

•  2η άσκηση στα συμφωνόληκτα τριτόκλιτα επίθετα. Συμπλήρωσε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του επιθέτου

Υποτακτική όλων των χρόνων, ενεργητικής και μέσης φωνής: σημασίες, σχηματισμός, κλίση 

 

Yποτακτική βαρύτονων ρημάτων ενεργ. και μέσης φωνής from Georgia Dimitropoulou



Για περισσότερη εξάσκηση στην Υποτακτική υπάρχουν πολλές ασκήσεις αυτοαξιολόγησης - ανάμεσά τους και οι ασκήσεις του σχολικού βιβλίου - στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Πολιτισμού. 

Πιο συγκεκριμένα: 

• Να συμπληρωθούν οι παρακάτω προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο υποτακτικής (ενεργητική φωνή 1)

•  Να συμπληρωθούν οι παρακάτω προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο υποτακτικής (ενεργητική φωνή 2)

•  Άσκηση συμπλήρωσης κενών στην υποτακτική μέσης φωνής των βαρύτονων ρημάτων 

•  Άσκηση στην υποτακτική μέσης φωνής των βαρύτονων ρημάτων (τύποι)

•  Άσκηση στην υποτακτική μέσης φωνής των βαρύτονων ρημάτων (Σωστό - Λάθος)