Ο θρύλος του Thánh Gióng
Ο Thánh Gióng είναι ένας θρυλικός ήρωας του αρχαίου Βιετνάμ. Ο μύθος λέει ότι καβάλησε ένα σιδερένιο άλογο και νίκησε τον εχθρικό κινεζικό στρατό. Η ιστορία του είναι ευρύτατα διαδεδομένη σ' όλη τη χώρα, κυκλοφορεί σε πάρα πολλές παραλλαγές και ηχογραφήθηκε αρκετά νωρίς σε δύο έργα που ειδικεύονται στη συλλογή ιστοριών φαντασμάτων στο Βιετνάμ πριν από την πρώιμη δυναστεία Le (1428 – 1527 μ.Χ).
Στις πεποιθήσεις και τον πολιτισμό του σύγχρονου Βιετναμέζου λαού, ο Thánh Gióng αντιπροσωπεύει το πνεύμα και τη δύναμη του βιετναμέζικου λαού στον αγώνα ενάντια στους ξένους εισβολείς και στην υπεράσπιση της χώρας.
Σύμφωνα με το «Dai Viet Su Ky Toan Thu», την επίσημη εθνική Ιστορία του Βιετνάμ και τη συλλογή παραμυθιών του ερευνητή του λαϊκού πολιτισμού του Βιετνάμ, Nguyen Dong Chi (1915 - 1984), ο Thánh Gióng γεννήθηκε μέσω άσπιλης σύλληψης στο χωριό Phù Đổng (γνωστό και ως χωριό Gióng) κατά τη διάρκεια της βασιλείας του έκτου βασιλιά Hùng της δυναστείας Hồng Bàng του Văn Lang (1712 - 1632 π. Χ.)
Οι γονείς του Gióng ήταν ηλικιωμένοι και άτεκνοι ή σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η μητέρα του ήταν άσχημη και φτωχή, μεγάλης ηλικίας, ανύπαντρη και άτεκνη. Κάθε μέρα έπρεπε να βγαίνει έξω για να βρει καβούρια και σαλιγκάρια, για να τα ανταλλάξει με ρύζι. Έτσι και κείνη την ημέρα, μετά από μια γερή καλοκαιρινή νεροποντή, βρήκε ένα τεράστιο αποτύπωμα ποδιού στον κήπο που καλλιεργούσε μελιτζάνες.
Ήταν το αποτύπωμα του Ông Đổng, γνωστού και ως Γίγαντα - Πατέρα. Το κεφάλι του κρατάει τον ουρανό, τα πόδια του πατούν στο έδαφος, οι ώμοι του αγγίζουν τα σύννεφα. Η φωνή του αντηχεί σαν βροντή, τα μάτια του πετούν φωτιές, η ανάσα του ξερνάει μαύρα σύννεφα, θυελλώδεις ανέμους και καταιγίδες. Σκάβει χαντάκια στα χωράφια, μετατρέπει βράχους σε λόφους, περπάει από τη μια βουνοκορφή στην άλλη, με τα ίχνη του να βυθίζονται στα βράχια - ακόμα και στο έδαφος. Εμφανίζεται συχνά την εποχή των καλοκαιρινών καταιγίδων, όταν οι ντομάτες καρποφορούν και το ρύζι είναι έτοιμο να ανθίσει. Αφήνει ίχνη σε πολλά μέρη, ένα απ' αυτά ήταν και το σπίτι της μητέρας του Gióng. Το αγαπημένο του φαγητό είναι η μελιτζάνα, που έχει ήδη καρποφορήσει.Τις βροχερές μέρες των αρχών του καλοκαιριού, οι γέροντες λένε συχνά: «Ο Ông Đổng επιστρέφει για να κλέψει μελιτζάνες».
— «Ωχ! Ποιανού τα πόδια είναι τόσο μεγάλα!», αναφώνησε έκπληκτη και πίεσε την πατούσα της μέσα σε αυτό για να συγκρίνει το μέγεθος. Ξαφνικά, ένιωσε ένα περίεργο ρίγος. Πήγε σπίτι και είχε ξεχάσει το περιστατικό, μέχρι που πέρασαν εβδομάδες όταν συνειδητοποίησε ότι ήταν έγκυος. Για να γλυτώσει την κατακραυγή των χωρικών, έφυγε για το κοντινό δάσος και δώδεκα μήνες μετά, γέννησε τον γιο της, που τον ονόμασε Gióng. Ο Ông Đổng της εξασφάλιζε πολλά καβούρια και σαλιγκάρια, για να μπορεί να φάει, να κάνει γάλα και να ταΐσει το παιδί της. Ακόμα σμίλεψε πέτρες για να κάνει μπάνιο το μωρό της, δρεπάνι για να κόψει τον ομφάλιο λώρο και μια κούνια για να το ξαπλώσει επάνω το παιδί. Τα χρόνια περνούσαν, είχε πάλι γυρίσει στο χωριό όμως, αν και ήταν ήδη τριών χρόνων, ο Gióng μόνο έτρωγε, δεν μπουσουλούσε, δεν περπατούσε, δεν μιλούσε, ούτε χαμογελούσε, κάτι που στενοχωρούσε πολύ τη μητέρα του.
«Ο Ουράνιος στρατηγός»
Εκείνο τον καιρό, ο στρατός της κινεζικής δυναστείας Ân (1766 - 1122 π.Χ) εισέβαλε στη χώρα, πυρπολώντας σπίτια και σκοτώνοντας τους κατοίκους του ενός χωριού μετά το άλλο. Καθώς οι κραυγές των γυναικών, των παιδιών και όλων των αθώων θυμάτων γέμιζαν τον αέρα, ανακατεμένες με τον ήχο των πολεμικών τυμπάνων, ο βασιλιάς έστειλε αγγελιοφόρους σε κάθε γωνιά του Βιετνάμ, για να βρει κάποιον που θα μπορούσε να σώσει το βασίλειο. Μια μέρα οι αγγελιοφόροι πέρασαν κι από το χωριό του Gióng. Η μητέρα του, ακούγοντας τους αγγελιοφόρους, ενώ νανούριζε το παιδί της, του είπε χαριτολογώντας:
— «Παιδί μου, τόσο που αργείς να περπατήσεις ή να μιλήσεις, ποιος ξέρει πότε θα πας να πολεμήσεις τους εχθρούς και να βοηθήσεις τον βασιλιά;»
Απροσδόκητα, ο Gióng κοίταξε τη μητέρα του, άνοιξε το στόμα του και αναφώνησε:
— «Μητέρα, φώναξέ μου τους αγγελιοφόρους εδώ» και σώπασε πάλι.
Η μητέρα, χαρούμενη αλλά και φοβισμένη, πήγε γρήγορα να πει την ιστορία στους γείτονες. Όλοι ήρθαν, έκπληκτοι κι ένας τους είπε:
— «Πάμε να καλέσουμε μέσα τους αγγελιοφόρους, να δούμε τι θέλει.»
Όταν ένας από τους αγγελιοφόρους του βασιλιά μπήκε στο σπίτι και είδε τον μικρό Gióng, ρώτησε αμέσως:
— «Είσαι ένα παιδί που έμαθε να μιλάει μόλις σε ηλικία τριών ετών. Τι νομίζεις ότι μπορείς να κάνεις;»
Ο Gióng απάντησε σαν μεγάλος άντρας:
— «Πήγαινε πες στον βασιλιά να μου ετοιμάσει ένα σιδερένιο άλογο, ένα σιδερένιο μαστίγιο, μια σιδερένια πανοπλία και ένα σιδερένιο κράνος. Μ’ αυτά εγώ θα πολεμήσω τον εχθρό!»
Όλοι στάθηκαν και άκουγαν, άφωνοι. Νομίζοντας ότι όλο αυτό ήταν έργο θεού, ο αγγελιοφόρος πήγε αμέσως πίσω και το ανέφερε στον βασιλιά. Ο βασιλιάς Hùng το άκουσε, χάρηκε και διέταξε αμέσως τον σιδηρουργό να μαζέψει όλο το σίδερο και να φτιάξει άλογο, μαστίγιο πανοπλία και κράνος, όπως ζήτησε το αγόρι. Όσα κατασκεύασε ήταν αφάνταστα βαριά, που χρειάστηκαν χιλιάδες στρατιώτες για να τα μεταφέρουν στον μικρό Gióng.
Όταν άκουσε τους στρατιώτες, που κουβαλούσαν με δυσκολία τα σιδερένια όπλα στο χωριό, η μητέρα του Gióng έτρεξε στο σπίτι φοβισμένη και είπε στο παιδί της:
— «Παιδί μου! Αυτό που υποσχέθηκες στον βασιλιά δεν είναι αστείο. Αυτή τη στιγμή οι στρατιώτες έρχονται στο χωριό. Τι θα κάνουμε τώρα;»
Ακούγοντας αυτό, ο Gióng ξαφνικά ανακάθισε και είπε:
— «Μην ανησυχείς! Θα πολεμήσω τον εχθρό. Αλλά πρέπει να με ταΐσεις πολύ!»
— «Μητέρα, βρες ύφασμα να μου φτιάξεις ρούχα να φορέσω», ζήτησε μετά ο Gióng.
Οι άνθρωποι έτρεξαν να φέρουν μεταξωτό ύφασμα, αλλά μόλις τα φορούσε, τον στένευαν, άνοιγαν οι ραφές και έπρεπε να φέρουν κι άλλο ύφασμα για να του ράψει καινούργια. Μέσα σε λίγα λεπτά, το κεφάλι του Gióng άγγιξε τη στέγη. Όλοι κοίταζαν κατάπληκτοι, κι ενώ οι στρατιώτες κουβαλούσαν με δυσκολία το άλογο, το μαστίγιο, την πανοπλία και κράνος, ο Gióng βγήκε από το σπίτι, τεντώθηκε, γεροδεμένος και πανύψηλος, φωνάζοντας με βροντερή φωνή:
— «Είμαι ο Ουράνιος στρατηγός!»
Ο Thánh Gióng κατατροπώνει τους εχθρούς
Αμέσως ο Gióng φόρεσε την σιδερένια πανοπλία, το κράνος και πήρε το μαστίγιο στο χέρι του, ζυγιάζοντας το. Μετά αποχαιρέτησε τη μητέρα του και τους χωριανούς και πήδηξε στην πλάτη του αλόγου. Το σιδερένιο άλογο τινάχτηκε ξαφνικά, βρυχήθηκε και πέταξε κόκκινη φωτιά από το στόμα του. Κάλπαζε σαν να πετάει, ταράζοντας ουρανό και γη. Εν ριπή οφθαλμού, ο Gióng όρμησε στο στρατόπεδο του εχθρού και κραδαίνοντας το μαστίγιό του, που αιωρήθηκε και έλαμψε σαν κεραυνός, επιτέθηκε στους αντιπάλους, θερίζοντάς τους σαν άχυρα. Το άλογο ξερνούσε αδιάκοπα φωτιά, καίγοντας σειρές στρατώνων και τα δάση, που είχε στρατοπεδεύσει ο εχθρός.
Παντού πυκνός καπνός και σκόνη, πολεμικές κραυγές και ουρλιαχτά, αποκαΐδια και καψαλισμένα πτώματα. Ο στρατηγός των αποδεκατισμένων εχθρών διέταξε ξανά επίθεση. Στην ένταση της σύγκρουσης, το σιδερένιο μαστίγιο του Gióng έσπασε, αλλά εκείνος, ανενόχλητος, ξερίζωσε θάμνους μπαμπού από τις δύο πλευρές του δρόμου και τους εκσφενδόνισε στ’ απομεινάρια του εχθρού, που προσπαθούσαν να παραμείνουν υπό τις διαταγές του στρατηγού.
Σύντομα ο εχθρικός στρατός διασκορπίστηκε παντού, ο βασιλιάς τους πέθανε στη μάχη και όσοι έζησαν, παραδόθηκαν και ικέτευαν για τη ζωή τους. Ο Gióng είχε πια ολοκληρώσει την αποστολή του και είχε φτάσει στους πρόποδες του βουνού Soc. Προχώρησε προς την κορυφή, έβγαλε την πανοπλία του και με το άλογό του πέταξε κατευθείαν στον ουρανό.
Για να τιμήσει τα απίστευτα κατορθώματά του, ο βασιλιάς έχτισε έναν ναό στο χωριό του Phù Đổng και τον τίμησε με τον τίτλο Phu Dong Thien Vuong (Ουράνιος Βασιλιάς του Phu Dong).
Το Φεστιβάλ Gióng στο Ανόι: από αγροτική τελετουργία εθνική γιορτή!
Το Φεστιβάλ Gióng (Hội Gióng) είναι ένα ετήσιο παραδοσιακό φεστιβάλ σε πολλά μέρη στην περιοχή του Ανόι, μια ευκαιρία για τους ανθρώπους να θυμηθούν την ιστορία τους, να εκφράσουν το σεβασμό τους, να μνημονεύσουν και να τιμήσουν τον θρυλικό ήρωα του έθνους Thánh Gióng.
Πρόκειται για ένα από τα πιο διάσημα φεστιβάλ στο Βιετνάμ, το οποίο αναγνωρίστηκε από τον Εκπαιδευτικό, Επιστημονικό και Πολιτιστικό Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) ως εκδήλωση άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς το 2010. Στο πιστοποιητικό αναγνώρισης της UNESCO το φεστιβάλ περιγράφεται ως εξής:
Ο Thánh Gióng έχει γίνει το απόλυτο πολυδιάστατο σύμβολο, ενσωματώνοντας τις ιδιότητες και τις ενέργειες του ήρωα του χωριού Gióng. Κάθε άνοιξη, πριν από τη συγκομιδή του ρυζιού, ο λαός τιμάει τον μυθικό ήρωα, θεό και άγιο, Thánh Gióng, στον οποίο πιστώνεται η υπεράσπιση της χώρας από ξένους εχθρούς και λατρεύεται ως ο προστάτης θεός της συγκομιδής, της εθνικής ειρήνης και της οικογενειακής ευημερίας. . [...] Το φεστιβάλ Gióng είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να ενωθούν πολλά τοπικά φεστιβάλ στο Δέλτα του Κόκκινου Ποταμού σε ένα σύστημα, ακολουθώντας τα ίχνη του Gióng. Η διοργάνωση του φεστιβάλ γίνεται ένας τρόπος να ενωθούν οι άνθρωποι και να εκπαιδεύσουν στρατιώτες για μάχη. Οι θεότητες των εορτών ενώνονται σε ένα σύμβολο και γίνονται μυθική φιγούρα αλλά και εθνικός ήρωας.
Φάκελος Υποψηφιοτήτων της UNESCO Αρ. 00443, 2010
Γύρω από τον μύθο του Thánh Gióng υπάρχουν πολλά παραμύθια, που αφηγούνται τα κατορθώματα ενός ήρωα που προστατεύει τη χώρα του από εισβολή, μαζί με θρησκευτικές πεποιθήσεις και λατρευτικές πρακτικές και μια ιερή γενεαλογία (thần phả) που καταγράφει την ιδιαίτερη γέννηση και τη λαμπρή νίκη του αγίου. Ο συνδυασμός, εν τέλει, μιας ιεροτελεστίας γονιμότητας και αφηγήσεων για το παιδί γίγαντα, βασισμένων στον εθνικισμό ή τον ηρωισμό, δημιούργησε ένα ειδικό φεστιβάλ που αντικατοπτρίζει πολλά παραδοσιακά πολιτιστικά χαρακτηριστικά του Βιετνάμ και του λαού του.
Ολόκληρη η ιστορία του Βιετνάμ είναι ιστορία πολέμου, συνήθως εναντίον της Κίνας. Με μεγάλα έξοδα, οι δυναστείες του Βιετνάμ προσπάθησαν να δημιουργήσουν έναν ισχυρό στρατό για να αντισταθούν στην κινεζική εισβολή. Οι κυβερνώντες προσπάθησαν όχι μόνο να εξασφαλίσουν στρατιωτική ετοιμότητα αλλά και να καλλιεργήσουν ένα πνεύμα εθνικής ανεξαρτησίας μεταξύ του λαού τους. Σταδιακά, αυτό έγινε παράδοση πατριωτικού ηρωισμού που καλλιεργήθηκε επί χιλιετίες μέσω παραδοσιακών εορτών. Στα χωριά του Βιετνάμ πραγματοποιούνται τακτικά παραδοσιακά φεστιβάλ που οργανώνουν οι κάτοικοι. Κάθε χωριό φιλοξενεί πολλά φεστιβάλ που γιορτάζουν διάφορες γηγενείς θεότητες που προέρχονται από διάφορες λαϊκές δοξασίες. Αυτές οι γηγενείς θεότητες κυμαίνονται από ιδρυτές χωριών και προγονικούς δασκάλους έως θεότητες που κατέβηκαν από τον ουρανό και θεότητες της θάλασσας που ήρθαν στην ξηρά. Ακόμη και ένας διαρρήκτης ή ένας ζητιάνος μπορεί να τιμηθεί ως θεότητα. Τα περισσότερα παραδοσιακά πανηγύρια διοργανώνονται ετησίως, την άνοιξη ή το φθινόπωρο, και συγκεντρώνουν συστηματικά τους παρευρισκόμενους. Αυτό ενθαρρύνει τους ανθρώπους να συνεργαστούν και προωθεί τη συνεργασία μεταξύ των χωριών.
Παρά το γεγονός ότι το φεστιβάλ Gióng διοργανώνεται στην πρωτεύουσα – κοντά στο κέντρο της σύγχρονης αστικής ανάπτυξης, εξακολουθεί να υπάρχει ανεξάρτητα, βιώσιμα, διατηρώντας την παραδοσιακή ομορφιά χωρίς εμπορευματοποίηση. Υπάρχουν δύο τυπικά φεστιβάλ Gióng: το πρώτο πραγματοποιείται στον Ναό Sóc, το μέρος όπου ο Thánh Gióng ανέβηκε στον ουρανό. Με τη συμμετοχή πολλών γειτονικών χωριών της περιοχής, προετοιμάζεται 2-3 εβδομάδες πριν από την ημέρα έναρξης και κορυφώνεται από τις 6 έως τις 8 του πρώτου σεληνιακού μήνα. Τρεις μέρες γεμάτες με παραδοσιακές τελετουργίες όπως: τελετή έναρξης, πομπή, τελετή προσφοράς θυμιάματος, προσφορά λουλουδιών μπαμπού στον ναό Thuong, όπου λατρεύεται ο ήρωας Thánh Gióng. Η κύρια μέρα του φεστιβάλ είναι η 6η, ημέρα του αγιασμού σύμφωνα με το μύθο. Την ημέρα των εγκαινίων του φεστιβάλ, χωρικοί και επισκέπτες προσφέρουν θυμίαμα, και τα μεσάνυχτα γίνεται η τελετή έναρξης, με το πλύσιμο του αγάλματος του Αγίου Gióng.
Το δεύτερο φεστιβάλ πραγματοποιείται στον ναό Phù Đổng, στην γενέτειρα του Thánh Gióng, την 8η και 9η ημέρα του 4ου σεληνιακού μήνα και είναι λίγο μεγαλύτερο από αυτό στο Ναό Soc. Όλοι οι άνθρωποι του χωριού φέρνουν σημαίες στον Μητρικό Ναό και παστές μελιτζάνες καθώς και βραστό ρύζι στον Άνω Ναό. Επιπλέον, οι κάτοικοι του χωριού λαμβάνουν μέρος στην τελετουργική αναπαράσταση του αγώνα του Thánh Gióng ενάντια στους Κινέζους εισβολείς. 28 νεαρά κορίτσια παίζουν το ρόλο των στρατηγών του εχθρού. Ο ήχος των γκονγκ και των ταμπούρλων περιγράφει κάθε αλλαγή των κινήσεων στη μάχη. Εκτός από τις τελετουργικές δραστηριότητες, οι άνθρωποι διοργανώνουν επίσης πολλά λαϊκά παιχνίδια για να συμμετέχουν κάτοικοι και επισκέπτες. Όταν το φεστιβάλ τελειώνει, το ξέσπασμα βροχής θεωρείται καλός οιωνός και προσφορά του Thánh Gióng στους ντόπιους, για να έχουν μια χρονιά γεμάτη ευημερία.
Εκτός από το Φεστιβάλ «Thánh Gióng», η ηρωική φιγούρα του παιδιού γίγαντα πρωταγωνιστεί σε πολλά κόμικς και κινούμενα σχέδια, που έχουν δημιουργηθεί για να βοηθήσουν τη νέα γενιά να παραμείνει σε επαφή με τις θρυλικές ιστορίες και τη λαογραφία του Βιετναμέζικου έθνους.
Σημείωση
- Το «Dai Viet Su Ky Toan Thu», είναι η επίσημη εθνική Ιστορία του Βιετνάμ και θεωρείται το πιο σημαντικό και περιεκτικό ιστορικό βιβλίο. Μέσα σε 15 τόμους καλύπτει την περίοδο από τη θρυλική δυναστεία Hồng Bàng (2888 π.Χ.) και συνεχίζει μέχρι την ίδρυση του οίκου Lê το 1428. Μετά τη δημοσίευσή του, το χρονικό συμπληρωνόταν συνεχώς από άλλους ιστορικούς της βασιλικής αυλής και ολοκληρώθηκε το 1697, φτάνοντας την εξιστόρηση της ιστορίας του Βιετνάμ έως το 1656.
- Hai Hong Dinh, The symbol of Saint Gióng and the Gióng festival in the historical context of Vietnam
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου