«..κι απ’ την αγάπη τους να γίνουν ποίημα του Θανάτου», Γιώργης Παυλόπουλος

The Loves of Paris and Helen, Jacques-Louis David, 1788

___________

ΠΑΡΙΣ

ου γαρ πω ποτέ μ’ ώδε γ’ έρως φρένας αμφεκάλυψεν

ΙΛΙΑΔΑ, Γ 442

«ποτέ ως τώρα ο έρωτας δεν άναψε τόσο πολύ το μέσα μου» 

(μτφρ. Δ. Ν. Μαρωνίτης), Ιλιάδα, Γ 442.

Τους πήρε ο ύπνος γυμνούς

και ήταν όλη μες στην αγκαλιά του.

Ποτέ άλλοτε δεν την πόθησε τόσο πολύ. 

Μόνον όταν τον άγγιξε ο Θάνατος.

Χάμω στο πάτωμα τα διάφανα πέπλα της

και δίπλα η τρυπημένη ασπίδα του.

Απ’ τα καράβια των Αχαιών ανέβαινε τώρα

η σκοτεινή βοή που θ’ αφάνιζε την Τροία.

Και μέσα στην καταχνιά της κάμαρης

η Αφροδίτη, γριά σκεφτική, να τους κοιτάζει. 

Helen of Troy, Dante Gabriel Rossetti, 1863

__________

ΕΛΕΝΗ

οίσιν επί Ζευς θήκε κακόν μόρον, ως και οπίσσω 

ανθρώποισι πελώμεθ’ αοίδιμοι εσσομένοισι

ΙΛΙΑΔΑ, Ζ 357-8

«που ο Δίας μας έγραψε στους δυο άχαρη μοίρα, να γίνουμε 

τραγούδι βούκινο για τις μελλούμενες γενιές» 

(μτφρ. Δ. Ν. Μαρωνίτης), Ιλιάδα, Ζ 357-8.

Πάλι γυμνή στην αγκαλιά του απόψε 

όμως ο νους της γύριζε στο άλλο της κρεβάτι.

Πρώτη φορά που ένιωσε τον πόθο του αλλιώτικο

πρώτη φορά την τρόμαζαν ο έρωτας κι η νύχτα.

Χάμω στο πάτωμα τα ξεσκισμένα πέπλα της 

κι η τρυπημένη ασπίδα του, παντοτινή ντροπή.

Μα ποιος αποφασίζει για το σώμα της, ποιος φταίει 

που η ομορφιά της θ’ αφανίσει αύριο την Τροία;

Και ποιος θεός τους όρισε ν’ αγαπηθούν πολύ

κι απ’ την αγάπη τους να γίνουν ποίημα του Θανάτου;

Γιώργης Παυλόπουλος, από τη συλλογή «Πού είναι τα πουλιά», 

Ποιήματα 1943-2008, Κίχλη

Antonio Canova, Helena di Troia, Μουσείο Λονδίνου

___________

«Τ' απόρθητα κάστρα ποτέ δεν πέφτουν απ' τα έξω», Γιάννης Νεγρεπόντης, Φυλάττειν Θερμοπύλας

Ευστάθιος Κουκόπουλος, Μάχη Θερμοπυλών (συμμετοχή στην έκθεση «Θερμοπύλες 2500 χρόνια», Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας, 2011) 

Ανυποχώρητοι, ωραίοι...

Ανυποχώρητοι, ωραίοι, 

εν πλήρει επιγνώσει του απέλπιδος αγώνος, 

μένουν εδώ αξιοπρεπείς 

επιταγή αρχαιοτάτου κανόνος 

διά τους ελευθέρους.

Γιάννης Νεγρεπόντης, Επίγραμμα, 

Λίγο μετά τη σιωπή, εκδόσεις Καλειδοσκόπιο

Σίμος Βασίλης, Όραμα (συμμετοχή στην έκθεση «Θερμοπύλες 2500 χρόνια», Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας, 2011)

Φυλάττειν Θερμοπύλας

Τη νύχτα της 21ης Απριλίου 1967 αστυνομικοί όρμησαν στο σπίτι του Νίκου Ξυνοτρούλια, γνωστού για την αγωνιστική του δράση, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν, μαζί με άλλους «αντεθνικώς δρώντες», αρχικά στην αστυνομία και στη συνέχεια στην εξορία.

Λίγο αργότερα, την ίδια νύχτα, οι αστυνομικοί επέστρεψαν στο ίδιο σπίτι και συνέλαβαν τον γιο του Ξυνοτρούλια, που είχαν ξεχάσει. Ήταν ο γνωστός με το ψευδώνυμο ποιητής Γιάννης Νεγρεπόντης, ο οποίος δεν είχε αντιληφθεί τη σύλληψη του πατέρα του - έτσι κι αλλιώς κάθε τόσο τον έπιαναν -

Στην εξορία ο Νεγρεπόντης δεν έμεινε ανενεργός – εξακολουθούσε να γράφει. Έτσι το 1968, στο Παρθένι της Λέρου, προέκυψε το ποιητικό του έργο «Φυλάττειν Θερμοπύλας».

Μέσα σ’ αυτήν τη σκοτεινιά, ο ποιητής πασχίζει να δει μέσα από τις μικρές ρωγμές των λέξεων τη μεγάλη εκείνη εποχή της Αθήνας. Την εποχή εκείνη που «δοξάστηκε το φως» και το «κάλλος το τραγικό»». Η Αθήνα «υπέρλαμπρη και άφατη» που ως Προμηθέας εφώτισεν τον κόσμο με «της ελευθερίας τα έργα» και «τον πολυσήμαντο της ύπαρξης θρίαμβο».

Τώρα, ο ποιητής εξόριστος και Δεσμώτης ο ίδιος στο νησί της Λέρου, αναπολεί την πόλη εκείνη που αποθεώθηκαν τα χρώματα, οι αισθήσεις, η αρετή και το κάλλος. Και ’κει πάνω από τις στάχτες και «τα πρόσκαιρα ερείπια» στον τόπο της εξορίας του, στήνει ο ποιητής το ωραίο άγαλμα «του Κυρίου και Λαού του» δοξάζοντας έτσι τα πανανθρώπινα ιδανικά που η πόλις εκείνη στον κόσμο εκληροδότησεν: Την ελευθερία, την τιμή και την αξιοπρέπεια.

Ύστερα ενθυμείται έμπλεος ελευθερίας και ταπεινής έπαρσης του «Λαού του τα τέκνα», από το Σολωμό έως το Σικελιανό, που την πόλη αυτή «εκατοίκησαν», «αγωνιστές και μαχητές που κι εκείνοι συντήρησαν του ανθρώπου τ’ανάστημα» φυλάττοντας 
Θερμοπύλας.

Το έργο φυγαδεύτηκε από το στρατόπεδο γραμμένο σε μικρά τσιγαρόχαρτα, κρυμμένα στην κορνίζα ενός αυτοσχέδια συναρμολογημένου πίνακα που έστειλε σε φίλους του. Μετά την αντιγραφή του, το ποίημα κυκλοφόρησε από χέρι σε χέρι, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ως την έκδοσή του, το 1971.

Γιώργος Κόρδης, Θερμοπύλες (συμμετοχή στην έκθεση «Θερμοπύλες 2500 χρόνια», Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας, 2011)

Υπήρξε μια εποχή...

Υπήρξε μια εποχή, υπήρξε

υπήρξε ένας καιρός

όπου τα πάντα ήταν μια υπόσχεση

οι δρόμοι τα σπίτια

των ανθρώπων τα βλέμματα

η Αθήνα η Ελλάδα

ο κόσμος ολόκληρος

οι παρούσες ημέρες κι’ οι μέρες

που έρχονταν. 

Υπήρξε εκείνη η εποχή, υπήρξε 

υπήρξε εκείνος ο καιρός

όπου τα πάντα ήταν μια υποδοχή

κι’ εγώ, εγώ ένας θρίαμβος

εγώ ένας ακάθεκτος κατακτητής

εγώ ένας Πρίαπος

ορμητικός ακράτηγος

εγώ ένας ποταμός

εγώ ολόκληρος ένας φαλλός 

τον κόσμο να βατέψω 

στα χέρια και στα σκέλια μου να σφίξω 

και μέσα του να σπείρω 

της ύπαρξής μου το καυτό σπέρμα 

ανά τους αιώνες. 

Τι εποχή! Τι εποχή! 

Κι’ όμως υπήρξε αληθινά

υπήρξε εκείνη η εποχή 

όταν ο κόσμος ήτανε ζεστός 

γλυκός, απλός και ζωντανός

αβυσσαλέα ποθητός

ως ένα ανθισμένο στην ώρα του αιδοίο.

Ω, ο κόσμος, ο κόσμος 

αυτό το απίθανο 

της κάθε στιγμής με τη στιγμή 

από το χάος αναδυόμενο 

μυρίων ονείρων όνειρο.

Ήμουνα έτοιμος για όλα· ήμουνα ωραίος

Ανάμεσα σε τόσα έμπνεα μάρμαρα 

σε τόσον πηλό εμφυσημένον πνεύματος 

σε τέτοια παρουσία ανθρώπων 

από χιλιετηρίδες

σ’ αυτή τη διαρκή αποκάλυψη της Αγάπης

ολόκληρη τη μέρα ειδωλολάτρης

χαρισμένος του Απόλλωνα

και τη νύχτα, τη νύχτα

ένας Διόνυσος Χριστιανός

τον κόσμο ανακάλυπτα 

δοκιμαζόμουνα απ’ τον κόσμο 

τον κόσμο! τον κόσμο!

Αυτό το αειθαλές, αυτό το αειπάρθενο

ξάφνιασμα των αισθήσεων

την αέναη τούτη του πνεύματος έκσταση.

Ναι, ναι, υπήρξε μια εποχή 

που η ψυχή μου ήταν τρυφερή 

όπως τα χέρια ερωτευμένου 

πριν η μανία τα κερδίσει 

κι’ ήτανε σκοτεινή

όπως τα μάτια κάποιου που το φόνο μελετάει 

κι’ ήταν σκληρή

όπως εκείνου που πήρε την απόφασή του 

κι’ ήταν αγνή

όπως του νέου προσήλυτου.

Ήμουνα τότε διαθέσιμος 

και έτοιμος για όλα· 

ήμουνα ωραίος. 

Δάση οι σημαίες γύρω μου

ρόγχος ποτάμιος οι ιαχές

δέους βροντές οι γόοι κι’ οι κραυγές·

ανάμεσα σε τόσα πρόσωπα πυρωμένα

δικαιωμένα της έξαρσης

ανάμεσα σε τόσα πρόσωπα ωραία

όσον ποτέ πιστός

όσον ποτέ ωραίος

το Λαό μου εδόξαζα

τον αθάνατο τούτο

της γης Μέγα Φοίνικα. 

Τι εποχή! Τι εποχή!

Dosso Dossi (Giovanni di Niccolò Luteri) Apollo e Dafne 1525, 

 Roma, Galleria Borghese

Αθήνα πάντα Αθήνα....

Έζησα αυτήν την εποχή

ήμουν παρών σ’ αυτήν την εποχή 

ήταν δική μου αυτή η εποχή 

ένα με το κορμί μου

ένα με την ψυχή μου.

Πώς γίνεται ποτέ και τι μπορεί 

να μου τη θάψει 

όσον εγώ θα ζω θα υπάρχω 

θα θυμάμαι, πώς;

Βράδια και βράδια 

στο Ηρώδειο, στην Πνύκα 

πρωινά και πρωινά 

μεσημέρια και μεσημέρια 

θάλασσες απαστράπτουσες 

και θάλασσα με συννεφιά 

θαυμάσια απογεύματα 

θέατρον Διονύσου·

κάλλος το τραγικό 

διαρρέει τα πάντα 

εξαίσια δειλινά 

μελιά μενεξελιά 

χάλκινα χρυσαφιά· 

των χρωμάτων η δόξα 

η υπέρλαμπρη, η άφατη. 

Δόξα σοι φως

δόξα σοι όμμα του ανθρώπου

βράδυ ή πρωί

μεσημέρι ή απόγευμα

όλες τις εποχές κι’ όλες τις ώρες

η Αθήνα πάντα ωραία 

η Αθήνα, η Αθήνα

πάντα η Αθήνα.

Γιάννης Τσαρούχης, Το σπίτι με τις Καρυάτιδες της οδού Ασωμάτων 45

..πάντα αντιστεκόμενη και πάντα ανυπόταχτη

Υπήρξε άραγε ποτέ
να υπάρχει τάχα ακόμα –
ή μη κι’ ένα παιχνίδι
ήταν όλο αυτό 

όνειρο που δεν λέω να ξεχάσω.

Μα όχι, όχι δεν μπορεί.

Κι’ αν όλη μου η ζωή ένα ψέμα

όχι όμως εκείνη η εποχή

όχι όμως η Αθήνα.

Δρόμοι και σπίτια και πλατείες 

αρχαίοι ναοί

και της Χριστιανοσύνης εκκλησίες 

θέατρα αρχαία και θέατρα νέα 

πάρκα και κτίρια και σχολεία 

και εργοστάσια κι’ αγορές 

και παιδικές χαρές και μαγαζιά 

και καφενεία και νεκροταφεία 

και γυμναστήρια και Μουσεία 

κίνηση καθημερινή 

και κυριακάτικη ερημιά.

Κι’ οι άνθρωποι... α, οι άνθρωποι

αυτά τ’ αγάλματα

που παίρνανε τους δρόμους.

Γριά πολύπειρη πόρνη μα και Παρθένα 

Κύπρις και Παναγία η Αθήνα·

κάθε φορά στο χείλος της αβύσσου 

όλα ή τίποτα και τίποτα και όλα 

μόνο να ζω, να ζω

βαθιά μου ν’ ανασταίνω αυτό το θαύμα 

αυτή τη δόξα των αισθήσεων

την αέναη τούτη, την ασίγαστη τούτη ροή

τον πολυσήμαντο της ύπαρξης θρίαμβο.

Πώς μπορεί να ’ναι όνειρο

πώς μπορεί να ’ναι ψέμα

αυτό που είναι του κορμιού μου

αυτό που είναι της ψυχής μου

αυτό που πέρα κι’ από μένα

του ίδιου του Λαού μου είναι ιστορία...

Αθήνα, Αθήνα

Αθήνα του Τριανταέξι

Αθήνα του Σαράντα

της νίκης και της έξαρσης

Αθήνα μου της Κατοχής

Αθήνα των οδοφραγμάτων

Αθήνα της σιωπής και των αλαλαγμών

Αθήνα, Αθήνα

συλλαλητήρια, διαδηλώσεις κι’ απεργίες 

Αθήνα θούρια νικητήρια 

κι’ Αθήνα πένθιμα εμβατήρια 

πόλη του πόνου και της απαντοχής 

Αθήνα των αγώνων 

κυνηγημένη πολιορκημένη 

σιδεροδέσμια και καθημαγμένη 

παράνομη ηττημένη 

μα πάντα αντιστεκόμενη 

και πάντα ανυπόταχτη 

Αθήνα πάντα Αθήνα.

Σοφοκλής,«Ούτοι συνέχθειν αλλά συμφιλείν έφυν» 

Acrylics on wall, Κολωνός 

Fikos (ζωγράφος και street artist)

..κι’ ο κόσμος μόνο μέλλον, εμπρός και ες αεί εμπρός

Ήταν που ο κόσμος ήταν νέος;
Ήταν που εγώ ο ίδιος ήμουν νέος;
Σε μένα που αξιώθηκα μιας τέτοιας εποχής
αταίριαστοι τέτοιοι συμβιβασμοί.
Δε θα τρομάξω το χρησμό
όσο σκληρός και αμετάκλητος κι’ αν είναι.

Ο κόσμος τότε ήταν μέλλον

θάλλουσα η δάφνη

και η παγά λαλέουσα.

 

Λαλέουσα η παγά 

μοίρα μου η μοίρα του Λαού μου 

λυγμός μου ο λυγμός του 

κραυγή μου η κραυγή του 

πόνος μου ο πόνος του 

ήττες μου οι ήττες του 

οι νίκες του νίκες μου 

οι πόθοι του πόθοι μου 

σκοπός μου ο σκοπός του 

πάντα λαλέουσα η παγά 

κι’ ο κόσμος μόνο μέλλον 

εμπρός εμπρός 

και ες αεί εμπρός.

Ω, ναι, υπήρξε εκείνη η εποχή 

που ο κόσμος ήταν φως 

θούριο φωτιά εμβατήριο 

ο κόσμος ήταν δίνη 

ο κόσμος μέλλον

ο κόσμος ες αεί εμπρός.

Κωνσταντίνος Παρθένης, Θέατρο Ηρώδου Αττικού (1930 – 1938)

Το λάλον ύδωρ αφήσαμε να χυθεί

Τώρα εδώ

ακίνητος άπραγος 

παγωμένος· 

παντού γύρω μου

πρόσωπα κουρασμένα 

αίσθηση στάχτης.

Ο καιρός να περνάει 

η ώρα να περνάει 

τίποτα πια 

δεν έχει σημασία. 

Στάχτη μέσα σε στάχτες

το κορμί μου – απελπισία·

πώς να γινόταν να ξεχάσω

όλη την προηγούμενη ζωή μου; 

Πώς να γινόταν να ξεχνάω 

στιγμή με τη στιγμή

ερείπια πάνω σε ερείπια

πώς, Θε’ μου, να χανόμουν;

Πολλά μας βρήκαν

και τα χειρότερα

απ’ τα μέσα

Τ’ απόρθητα κάστρα

τα μεγάλα

ποτέ δεν πέφτουν

απ’ τα έξω.

Το λάλον ύδωρ

απερίσκεπτα

αφήσαμε να χυθεί.

Τώρα οι Ερινύες

τον ύπνο και τον ξύπνιο μας

ταράσσουν.

Και μεις, αθύρματα,

πιστεύουμε πως κάτι κάνουμε 

πιστεύουμε πως είναι δυνατόν 

αυτές να εξευμενίσουμε 

το μερτικό του ο καθένας 

της ενοχής μετριάζοντας 

ή σ’ άλλους αποδίδοντας.

Α, αυτός ο παγερός 

αέρας της αμφιβολίας 

δεν μ’ αφήνει 

τρώει τις σάρκες μου 

γδέρνει το μυαλό μου 

το χρόνο μου 

απογυμνώνει. 

Μόνος μου, μόνος.

Το κάθε τι

μες απ’ τα δάχτυλά μου 

όπως η άμμος χάνεται.

Κάθε πρωί ο ήλιος

τεφρός και παγωμένος

κι’ οι νύχτες μου μαύρες στάχτες.

Τι θα μπορούσε πια

αυτή την άγρια

μοναξιά μου να μερώσει.

Τι άλλο απ’ την παραίτηση.

Poets drinking from the Castalian Spring 

Painting by Heinrich Füger (1751-1818)

Μοίρα μου η μοίρα του λαού μου

Όμως ακόμα δεν μπορώ

έχω ακόμα μνήμη

και να παραιτηθώ

δεν το μπορώ

ακόμα αμφιβάλλω 

θυμάμαι ακόμα 

μου απομένει ακόμα η πίστη· 

όπως και να ’χει 

έτσι κι’ αλλιώς υπάρχω. 

Κι’ υπάρχω

ανάμεσα σε τόσους 

τάφους προγονικούς 

επιγραφόμενους και μη 

«Ω ξειν’ αγγέλλειν» 

και σε τύμβους

αγνώστων «διά χρόνου πλήθος»

οστών καθηγιασμένων

διά την ελευθερίαν πεσόντων.

Κι’ υπάρχω 

σ’ αυτόν τον τόπο 

ένθα ο πόνος επερίσσευσεν 

ως επερίσσευσεν 

ο έρως

διά την ελευθερίαν. 

Κι’ υπάρχω

ανάμεσα στις μεγάλες πέτρες

και στις «ταν ή επί τας» στενωπούς

σ’ αυτήν την κώχη της υπομονής

που τόσα τραγούδια

θλίψης και καρτερίας

ένα με το κορμί μου

ένα με την ψυχή μου

έχουν δέσει.

Πάλι με χρόνια με καιρούς 

Ακόμα τούτ’ την άνοιξη 

πότε θα Φλεβαρίσει 

ως που να ’ρθει κάποια μέρα. 

Μοίρα μου η μοίρα του λαού μου

- φυλάττειν Θερμοπύλας·

πεδία μαχών

και τόπους εκτελέσεων

πάντα χώρον

όπου το φρόνημα

δεν εγονάτισεν

φυλάττειν·

της ελευθερίας τα έργα 

φυλάττειν·

Παρθενώνα και θέατρον Διονύσου

και Περικλέους Επιτάφιον

και Σύνταγμα των Ελλήνων

φυλάττειν

και παν της ελευθερίας έργον

μεγάλο ή μικρόν

ισοβίως φυλάττειν.

Αδάμος Κώστας, «Ή ταν ή επί τας»

(συμμετοχή στην έκθεση «Θερμοπύλες 2500 χρόνια», Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας, 2011) 

Ενθυμού......

Άνθρωποι έρχονται και παρέρχονται

οχυρά ανυψούνται και πίπτουν

σάρκες εισίν και πέτρες και σίδηρος·

της ελευθερίας η αίσθηση

η μόνη ακατάλυτη

και η πίστη σ’ αυτήν

η μόνη διασώζουσα

των ανθρώπων το γένος

η μόνη φυλάττουσα

αμόλυντο κι’ αγνό

του κόσμου τ’ ανάβλεμμα.

Πάνω απ’ τα πρόσκαιρα ερείπια 

του καιρού σου τη στάχτη 

ανορθώσου ψυχή μου 

στου Λαού σου τ’ ανάστημα 

το αναντίρρητον τούτο 

ωραιότατον καύχημα.

Ενθυμού του Λαού σου τα Τέκνα 

και τα έργα αυτών 

υπέρ του κάλλους 

τα αγωνιζόμενα έργα.

Ενθυμού τους προγόνους

από των πρώτων τον τόπον τούτο

κατοικούντων

έως του Σολωμού και Κάλβου 

και Καβάφη

κι’ ενθυμού Σικελιανόν 

και πάντας τους μάρτυρας 

τους αγωνιστάς και μαχητάς 

τους από παντός βέλους άτρωτον 

συντηρήσαντας του ανθρώπου 

το ανάστημα.

Δημήτριος Σιδηράς, «300 ψυχές» (συμμετοχή στην έκθεση «Θερμοπύλες 2500 χρόνια», Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας, 2011) 

Επικαλέσου Κύριο τον Λαό σου.. 

Ουκ απέσβετο ύδωρ το λάλον

κι’ αν η τέφρα για λίγο τα μάτια τυφλώσει 

κι’ αν η τέφρα για λίγο το νου σου θολώσει 

επικαλέσου Κύριο τον Λαό σου 

Λαό σου τον αγωνιστή 

τον αθλοφόρο 

τον πανδαμάτορα.

Λαέ μου και Κύριε 

βοήθησόν με Λαέ μου 

Ανταίε και Σίσυφε 

Λαέ μου Οδυσσέα 

Τυραννοκτόνε Λαέ μου 

βοήθησόν με· βοήθησόν με 

Λαέ Προμηθέα 

φώτισόν μου τον νου 

κρήνη βρύουσα Συ 

κρουνούς ιαμάτων 

ίασον την ψυχήν μου 

ότι ασθενής ειμί 

και αμφιβάλλων· 

Λαέ μου και Κύριε 

βοήθησόν με, βοήθησόν με 

Κύριε και Λαέ μου. 

Εντειχισμένος στο σώμα μου 

έγκλειστος στην ψυχή μου 

τυφλός, κουφός, βουβός 

ήμουν ο άνους.

Μικρός όσον επίστευα μεγάλος 

κι’ έπαιρνα τους κρωγμούς μου 

για τραγούδι ο μωρός· 

δεν το ’ξέρα τι θάμα είναι μεγάλο 

η Λευτεριά με το Λαό.

Ουκ απέσβετο ύδωρ το λάλον. 

Ανέβλεψα, ακούω, δοξάζω 

είμαι ελεύθερος.

Ναι, τώρα μπορώ να πω: υπάρχω.

Υπάρχω, υπάρχω 

δωρούμενος χαράν την υπερτάτην 

την άφατον χάριν δωρούμενος. 

Αίνει ψυχή μου 

Κύριον τον Λαόν σου 

τον πανθαύμαστον αίνει.

Δόξα σοι Κύριε και Λαέ μου 

της ελευθερίας δόξα σοι πρόμαχε 

της αληθείας υπέρμαχε 

πανδαμάτορα δόξα σοι.

Δόξα σοι, ότι μόνος εσύ

του κόσμου το φως κι’ η δικαίωση·

Δόξα σοι Λαέ μου και Κύριε

ότι μόνος εσύ

ανά τους αιώνας

ελπίς του κόσμου

αμάραντος υπάρχεις·

ότι μόνος εσύ

ο αθάνατος.

Δόξα σοι.

Λέρος, 1968

Γιάννης Νεγρεπόντης, Φυλάττειν Θερμοπύλας, 

Καλειδοσκόπιο, τέταρτη έκδοση,1999

Ψιμογιάννου Μόρφω, Θερμοπύλες (συμμετοχή στην έκθεση «Θερμοπύλες 2500 χρόνια», 

Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας, 2011) 

«Συνάντηση» Λεοντή - Νεγρεπόντη

Από χέρι σε χέρι, το έργο του Γιάννη Νεγρεπόντη, έφτασε και στα χέρια του Χρήστου Λεοντή. Ο συνθέτης, που εργαζόταν πάνω σ’ αυτό από το 1971, λέει απαντώντας σε σχετική ερώτηση: 

«Ελπίζω το 2013, οπότε συμπληρώνω 50 χρόνια μουσικής πορείας, να μπορέσω να παρουσιάσω το ορατόριο “Φυλάττειν Θερμοπύλας” σε στίχους Γιάννη Νεγρεπόντη, πάνω στο οποίο εργάζομαι από το 1971. Τώρα ολοκληρώνω την ενορχήστρωση.

Κράτησα όλο τον ενθουσιασμό της νεότητας, δεν άλλαξα καθόλου τα μουσικά μοτίβα, πρόσθεσα μόνο την εμπειρία και τη γνώση των σημερινών μου χρόνων στην ενορχήστρωση. 

Είναι έργο που αποζητά την ελευθερία των ανθρώπων, στην οποία δεν μπορεί να φτάσει κανείς παρά μόνο μέσα από τον κοινό αγώνα μαζί με τους άλλους. Γιατί τελειώνει «Δόξα σοι κύριε και λαέ μου, της ελευθερίας δόξα σοι πρόμαχε, της αληθείας υπέρμαχε, πανδαμάτορα δόξα σοι». Και συμπληρώνω εγώ: «είθε» 

Τα τρία τελευταία χρόνια το «Φυλάττειν Θερμοπύλας» πήρε τη σημερινή του μορφή «ορατορίου» για συμφωνική ορχήστρα, βαρύτονο, μεσόφωνο, αναγνώστη, μεικτή και παιδική χορωδία.

Ο Λεοντής το αφιέρωσε στο μεγάλο ομότεχνό του Μίκη Θεοδωράκη, που η στάση ζωής και το έργο του, σηματοδοτούν το δρόμο για την κατάκτηση αυτών των αξιών στις μελλούμενες γενεές.

Το ορατόριο «Φυλάττειν Θερμοπύλας» παρουσιάστηκε σε πρώτη εκτέλεση στις 11 Οκτώβρη 2015 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με αφορμή την 71η επέτειο από την απελευθέρωση της Αθήνας από τα ναζιστικά στρατεύματα, με γενικό θεματικό τίτλο «12 Οκτωβρίου 1944: Η Αθήνα ελεύθερη».

Το έργο ερμηνεύουν οι σολίστ Ιωάννα Φόρτη (μέτζο σοπράνο) και Τάσης Χριστογιαννόπουλος (βαρύτονος).

Στον ρόλο του αφηγητή, ο ηθοποιός Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος.

Τη Συμφωνική Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΡΤ, καθώς και την Παιδική Χορωδία «Μανώλης Καλομοίρης» διευθύνει ο μαέστρος Μιχάλης Οικονόμου.

Πηγές

• Γιάννης Νεγρεπόντης, Φυλάττειν Θερμοπύλας, Καλειδοσκόπιο, τέταρτη έκδοση,1999

• http://www.poiein.gr/archives/31033/index.html

• http://fthiotikos-tymfristos.blogspot.gr/2012/09/blog-post_9.html

• https://www.ksm.gr

Νίκος Καγκαράς, Θερμοπύλες

(συμμετοχή στην έκθεση «Θερμοπύλες 2500 χρόνια», Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας, 2011) 

«…δικός μου και ο Αύγουστος με τις μεγάλες μνήμες......»

Ένα καρπούζι τον Αύγουστο...

Οι δυνάμεις που απαιτούνται για να ολοκληρωθεί ένα καρπούζι τον
Αύγουστο είναι κατά πολύ ανώτερες απ’ τις άλλες που συντρέχουν
για να συντελεστεί ένα κακούργημα σε οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου.

Οδυσσέας Ελύτης, Εκ του πλησίον

Δημήτρης Βάρος, Mind Games
___________

Περιδιαβάζοντας τον έρημο Αύγουστο...

...Σε μια παλάμη θάλασσας γεύτηκες τα πικρά χαλίκια

Δύο η ώρα το πρωί περιδιαβάζοντας τον έρημο Αύγουστο

Είδες το φως του φεγγαριού να περπατεί μαζί σου

βήμα χαμένο. Ή αν δεν ήτανε η καρδιά στη θέση της

ήταν η θύμηση της γης με την ωραία γυναίκα

η ευχή που λαχτάρησε μεσ’ απ’ τους κόρφους του βασιλικού

να τη φυσήξει ο άνεμος της Παναγίας!…

Οδυσσέας Ελύτης, Προσανατολισμοί

'Αγριες πείνες άπνοιας θα΄χε ο Αύγουστος...

Και σε θραύσμα Βρισηίδας βρίσκεται και σε κοχύλι Ευρίπου

εκείνο που εννοώ. Θέλει να ‘χει άγριες πείνες άπνοιας

ο Αύγουστος για να ζητάει μελτέμι

ώστε στο φρύδι ν’ αφήνει λίγο αλάτι και

στον ουρανό ένα μπλε που τ’ όνομά του μέσα στα πολλά τ’ ακούς ευώνυμο

στο βάθος όμως είναι μπλε Ιουλίτας…

Οδυσσέας Ελύτης, Δυτικά της λύπης

Θα 'ναι νύχτα και Αύγουστος...

…Αχ ομορφιά συ θα με παραδώσεις καθώς ο Ιούδας
θα ‘ναι νύχτα κι Αύγουστος. Πελώριες άρπες πού και πού
θ’ ακούγονται και
με το λίγο της ψυχής μου κυανό η Όξω Πέτρα μεσ’ απ’ τη 

μαυρίλα
θ’ αρχίσει να αναδύεται…

Οδυσσέας Ελύτης, Ακινδύνου, Ελπιδοφόρου, Ανεμποδίστου,Τα ελεγεία της Οξώπετρας

Ζεστές νύχτες του Αυγούστου

Μες στις ζεστές νύχτες του Αυγούστου,
το φως στο δρόμο οπλίζεται
και η ψυχή μου αδειάζει.
Το σώμα μου ερεθίζεται,
το σπίτι ξεθωριάζει.

Μες στις ζεστές νύχτες του Αυγούστου,
το φως στο δρόμο οπλίζεται
και η ψυχή μου αδειάζει.
Το σώμα μου ερεθίζεται,
το σπίτι ξεθωριάζει.

Κι εκείνη, κι εκείνη,
φωτεινή γραφή στο αντικρυνό παράθυρο,
με τα γυμνά της στήθια.
Και τούτ’ η μέρα χάθηκε,
δε βρέθηκε η αλήθεια.

Στίχοι και σύνθεση Μάνος Χατζιδάκις, από το album 

"Η Νένα Βενετσάνου τραγουδά Μάνο Χατζιδάκι"(1998)

Εκείνη του Αυγούστου...η βραδιά

Θα ’θελα αυτήν την μνήμη να την πω…
Μα έτσι εσβήσθη πια… σαν τίποτε δεν απομένει —
γιατί μακριά, στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια κείται.

Δέρμα σαν καμωμένο από ιασεμί…
Εκείνη του Αυγούστου — Αύγουστος ήταν; — η βραδιά…
Μόλις θυμούμαι πια τα μάτια· ήσαν, θαρρώ, μαβιά…
Α ναι, μαβιά· ένα σαπφείρινο μαβί.

Κ. Π. Καβάφης

Απαγγελία: Γιάννης Τσαρούχης (1972)

Αύγουστος    

Αυγουστιάτικο φεγγάρι
κι άστρο θα ντυθώ
και θα γείρω σε κλωνάρι
ν’ αποκοιμηθώ.

Και θε να `ρχεσαι απ’ τον κάμπο
με μι’ ανασαιμιά
και θα βλέπεις ότι λάμπω
σαν τη γιασεμιά.

Κι ύστερα θα σκαρφαλώνεις
στο κλωνάρι μου
κι όταν με γλυκοζυγώνεις
ποιος τη χάρη μου.

Και το χάραγμα σαν φτάνει
σαν λυτό πουλί
θα πετιέμαι μάνι μάνι
κάτω στην αυλή.

Θα σου φέρνω φρέσκο γάλα,
κρίθινο ψωμί
μαύρα μάτια μου μεγάλα,
λυγερό κορμί.

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Μουσική: Βασίλης Κουμπής

Ερμηνεία: Πόπη Αστεριάδη από το δίσκο "12 μήνες"(1972)

Αύγουστε μήνα, μήνα και Θεέ

Αύγουστε μήνα, μήνα και Θεέ
σε σένα ορκιζόμαστε
πάλι του χρόνου να μας βρεις
στο βράχο να φιλιόμαστε…

Οδυσσέας Ελύτης, Τα Ρω Του Έρωτα 

Μουσική: Λίνος Κόκοτος, Ερμηνεία: Ρένα Κουμιώτη

Ένα κρεβάτι και να είναι Αύγουστος...

Ένα κρεβάτι

και να είναι Αύγουστος.

Και ξέρω εγώ

να ξαναζήσω…

Χρίστος Λάσκαρης

Yiannis Tsaroychis, David's Dream, 1968

___________

Μεσημέρι Αυγούστου

Πίσω απ’ τις γρίλιες είναι το μεγάλο μεσημέρι.

Τα σκόρπια σπίτια κάτασπρα, κ’ ένα κόκκινο

κάτω απ’ το λόφο. Λίγο πιο πάνω, ξέρουμε,

είναι η μεγάλη ασβεστωμένη μάντρα. Από κει

κατεβαίνει η δροσιά προς τους ευκάλυπτους, κι ένα άρωμα

από σάπια ροδάκινα σωριασμένα στο δρόμο.

Άξαφνα τα τζιτζίκια σώπασαν. Δυο ηλιοκαμένα σώματα

στ’ άσπρα σεντόνια. Βγάλε και το δαχτυλίδι σου –

μου πιάνει ένα δικό μου χώρο στο μικρό σου δάχτυλο.

Γιάννης Ρίτσος, Ποιήματα, τ. 4ος, Κέδρος

..στο σημείο της πτώσης 

Ανάσκελο ένα ξέπνοο τζιτζίκι.
Τροχαίο ατύχημα υποθέτω - αν καταδεχόταν
να φοράει το κράνος της η παραφορά
σήμερα θα ήτανε μια πολύ επιτυχημένη 
αντιφατικότης.

Όπως και να' ναι στο σημείο της πτώσης
γούβωσε λίγο ο Αύγουστος.

Θα παραγεμίσω αμέσως αυτή τη λακκούβα
με μπάζα περσινά
μην έρθει και κάνει κατάληψη
πάλι καμιά επίσπευση με το συγγενολόι της.

Τι γυφταριό! Κοιμούνται όλοι μαζί στρωματσάδα
κατάσαρκα επάνω στο πτώμα.

Κική Δημουλά,  Ούτως ή άλλως, Η Εφηβεία της Λήθης

Αυτός ο αγέρωχος μήνας Αύγουστος…

Αυτός ο αγέρωχος μήνας Αύγουστος…

Φρικώδης του μεγάλου θέρους αναφώνηση

ο τέττιγας που γίνεται ελέφαντας κοινοτοπίας

προβοσκίδα η υπνώττουσα σκιά μες στο χορτάρι

τις νύχτες τρέχουν οι κομήτες που δεν είδαμε

διάττοντες πότε – πότε χαλαλίζουν το φως από πλήξη

κανένα σχίσμα δεν υπήρξε τρομερότερο -:

ειν’ ο άνθρωπος και η φύση.

Ας αυτοσχεδιάζουμε ας πίνουμε καφέδες κάνοντας: Α!…

Νίκος Καρούζος, Φωνασκία του αίματος, Τα ποιήματα, τ. Β’, Ίκαρος

Ήλιος μεσημεριού του Αυγούστου...

Τίποτα δεν αντιστεκόταν,

ήλιος μεσημεριού του Αυγούστου

φλόγιζε τον πηχτόν αέρα πύρωνε τις στέγες.

Στο καφενείο πίναμε γκαζόζες

κι οι σκοτούρες μας βουίζανε σα ζαλισμένες μύγες.

Ως τη στιγμή

που θα ’βγαινε στ’ αντικρινό παράθυρο

η Στέλλα.

Στις τσίτινες μασχάλες της

είχε δυο τρίγωνα κομμάτια αντηλιάς.

Τίτος Πατρίκιος, Αντηλιά, Λυσιμελής Πόθος, Κίχλη

Ferdinando Scianna, Porticello, Sicilia: Monica Bellucci alla finestra.

________________

«Μάταιος. Μάταιος Αύγουστος».

Ο Αύγουστος ήρθε μ’ ένα πλοίο

και μια γαλάζια καρφίτσα στο στήθος

[…]

Ποτέ δεν θα πεθάνει αυτός ο Αύγουστος.

Λευκός, με μια χούφτα ήλιο

κι ένα μικρό χαμόγελο στα χείλη,

θα χαιρετά τον αρχάγγελο των γλάρων,

προτού στρίψει τελευταία φορά

πίσω από τον πυρωμένο βράχο του μεσημεριού.

[…] Αύγουστος που καίει.

[…] Κι εμείς ένα κομμάτι πάγου κοφτερού

στη μέση του δρόμου

που γελώντας μας φωνάζει από τη μισάνοιχτη πόρτα:

«Μάταιος. Μάταιος Αύγουστος».

Ελένη Παπανδρέου, Μάταιος Αύγουστος, εκδόσεις Ιωλκός

Igor Maykov, 1966

__________

Αύγουστος κι είχαμε χαθεί...

Στα μάτια τ’ αλμυρό νερό

φεγγάρι κόκκινο βαθύ

σε μονοπάτι σ’ είχα βρει

και σ’ έχασα σ’ ωκεανό.

Μια Κυριακή πήρε φωτιά

πήρε η αγάπη μας βροχή

Αύγουστος κι είχαμε χαθεί

μες στα περβόλια του νοτιά.

Στίχοι: Κώστας Κινδύνης

Μουσική, ερμηνεία: Γιάννης Πουλόπουλος (1970)

Άγιος ο Αύγουστος......

Ξεροί καημοί και νερό θαλασσινό

το σώμα σου κόλλησε στο σώμα μου

με τον πανσέληνο πόνο του χειμώνα.

Ακούς νερά που χύνονται στα μέσα των ποδιών σου;

Ανάμεσα στα όνειρα σπαράζει η ζωή μας, 

ανάμεσα στα όστρακα παφλάζει η καρδιά μας.

Άγιος ο Έρωτας, άγιος καημός

δικός μου και ο Αύγουστος

με τις μεγάλες μνήμες.

λέω μάτια μου κι αστράφτει κεραυνός

θέλω θάλασσα κι ανοίγει ουρανός.

Πάνω από την θάλασσα, στη μεριά του ανέμου

στα μαύρα ντύνεσαι κι ανοίγεις το σκοτάδι

σηκώνεις τα άστρα σε χορό

και το κορμί μου σ' άγριο ποτάμι.

Στίχοι: Διονύσης Καρατζάς

Μουσική: Γιώργος Ανδρέου

Πρώτη εκτέλεση: Γιώργος Ανδρέου

φεγγάρι αυγουστιάτικο υψώνεται...

....Μες το βλέμμα της ένας τόσο δα ουρανός
αστράφτει συννεφιάζει αναδιπλώνεται
μα σαν πέφτει η νύχτα πλημμυρίζει με φως
φεγγάρι αυγουστιάτικο υψώνεται
και φέγγει από μέσα η φυλακή

Πώς μπορώ να ξεχάσω τα λυτά της μαλλιά
την άμμο που σαν καταρράχτης έλουζε
καθώς έσκυβε πάνω μου χιλιάδες φιλιά
διαμάντια που απλόχερα μου χάριζε
θα πάω κι ας μου βγει και σε κακό.

Νίκος Παπάζογλου, Αύγουστος, από το δίσκο "Χαράτσι" (1984)

Αύγουστος είναι...

Αύγουστος είναι το τραγούδι του Νικόλα
και κάποια νύχτα στη ζωή που τα'χεις όλα
μια αγκαλιά και φορητό ραδιοφωνάκι
να παίζει Μάλαμα, Περίδη και Λιδάκη

Αύγουστος είναι και του Ρίτσου η σονάτα

αλλά μπορεί κι ένα χωνάκι σοκολάτα
του σεληνόφωτος αυτή η πανδαισία
να ξεγελιέσαι πως υπάρχει αθανασία...

Αύγουστος είναι ο ρεμβασμός του Σκιαθίτη
κι οι αναμνήσεις απ' το φως του Πανορμίτη
φλόγα κεριού σε ταπεινό προσκυνητάρι
με το σπαθί του Αρχαγγέλου στο θηκάρι.

Αύγουστος είναι και το δεύτερο φεγγάρι
προτού προλάβει ο Σεπτέμβρης να το πάρει
πέντε-έξι στίχοι που αγαπάς και τους θυμάσαι
είσαι κι εσύ που ξαγρυπνάς κι όταν κοιμάσαι

Στίχοι:Ηλίας Κατσούλης

Μουσική, ερμηνεία: Παντελής Θαλασσινός, 

από το δίσκο "Καλαντάρι" (2006 )

Τον Αύγουστο να σβήσω από τους μήνες...

Ήτανε που λες κατακαλόκαιρο

Κι ο δρόμος σ’ ένα διάφανο ουρανό

Μες στην αγκαλιά μου ό,τι ακριβότερο

Κι ο κόσμος ένα βότσαλο μικρό

Κι εσύ μου λες να ξεχαστώ

Τον Αύγουστο να σβήσω από τους μήνες

Μα κι αν τις μνήμες πολεμώ

Στον Αύγουστο με πάνε πάλι εκείνες

Έκαιγε η ανάσα του στο σώμα μου

Κι έφεγγα σαν ήλιος στο κενό

έφυγε και μπήκα στο χειμώνα μου

Και πάγωσα σαν άστρο μακρινό

Στίχοι: Ελένη Ζιώγα

Μουσική: Ευανθία Ρεμπούτσικα

Ερμηνεία: Έλλη Πασπαλά,

από το δίσκο "Ο χορός των άστρων" (2007)

Μέσα στ’ Αυγούστου τη νυχτιά...

Τριανταφυλλιά στην έρημο πάν’ σε κλαδιά πλεγμένα

η μικρομάνα του Χριστού άπλωσε τα πλυμένα

Τα ρόδα πήραν άρωμα, ανάκανθα άσπρα ρόδα

αγριοτριανταφυλλιά που σειότανε και ευωδά

Μέσα στ’ Αυγούστου τη νυχτιά ο ουρανός, τ’ αστέρια

δίχτυ πλεγμένο με το φως του ανέμου περιστέρια

Στίχοι, μουσική, ερμηνεία: Ορφέας Περίδης

Ονειροπόλων μόχθοι (2011)

Βράδυ Αυγούστου

Κόσμος βραδινός, φεγγάρι με φως

μια νύχτα του Αυγούστου.

Περπατώ αργά, σοκάκια μικρά

τριγύρω γιορτάζουν.

Θάλασσες φωτιά και φώτα θαμπά,

παρέες που γελάνε

κι ένας ουρανός μ’ αστέρια και φως

μια νύχτα του Αυγούστου.

Κι είναι η μορφή σου καράβι που φεύγει

Κι είσαι αέρας σε ξένο νησί

Κι είναι η φωνή σου τραγούδι που μένει

Κι εγώ ξανά τραγουδώ...

Γέλια και φωνές,

κουβέντες τρελές

και πάρτι στην άμμο.

Τραγούδια, μουσικές, αγάπες παλιές.

Τη σκέψη μου χάνω.

Κοιτάζω από ψηλά, τα σπίτια μικρά,

εικόνες ονείρου.

Κάπου εκεί μπορεί να είσαι κι εσύ

αυτό το βράδυ του Αυγούστου.

Στίχοι, μουσική: Κίτρινα Ποδήλατα

Να σε δω να γελάς (2001)

Σ΄ είδαν τα μάτια μου

Σ’είδαν τα μάτια μου και σ’ είπανε
Αύγουστος λέγανε πως ήτανε
κι έβρεχε όλη την Δευτέρα
ποιος ήταν που ’πλένε τη μέρα.

Κορίτσι πράμα κι είχες μάτια μου
στομώσει όλα τα γινάτια μου
κοίταζες κι έλαμπαν οι δρόμοι
λάμπαν εργάτες κι αστυνόμοι.

Άχαρα φαίνονταν τα χρόνια μου
και τα τριμμένα παντελόνια μου
έπεφταν γύρω μου σαν λέπια
και μ’έντυνες αστροπελέκια.

Τώρα τα ρίχνω καταπάνω μου
μ’ όλο το άχτι του παράνομου
δίχως να σου τάξω γάμο
βιάστηκα λίγο να τον κάμω.

Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος

Στίχοι: Μιχάλης Γκανάς

Ερμηνεία: Γιώργος Μεράντζας, 

από το δίσκο "Όλα είναι εδώ" (2010)

Σκληρό γαλάζιο

Πάλι κι απόψε τα ίδια άρχισα

Μες στο παράπονο άλλη μια μέρα

Σαν μήνας άδικος ό,τι αγάπησα

Σαν Αύγουστος στην Αμοργό όταν σηκώνει αέρα

Οι όρκοι μου Έκτορες στου χρόνου τα άρματα

Γυμνοί να σέρνονται πάνω στο χώμα

Γυναίκες μνήμες βάζουν κλάματα

Σκύβουν μια τελευταία φορά και σε φιλούν στο στόμα

Δεν έχω όμορφο νησί, κανείς δε θα με ψάξει

Ούτε κάνα πιστό σκυλί στα πόδια μου θα κλάψει

Δεν έφυγα από πουθενά, δεν έχω να ξεχνάω

Απ’ τη ζωή μου έρχομαι και στη ζωή μου πάω.

Σκληρό γαλάζιο μ’ έχει κυκλώσει

Των άγριων φόβων η ερημιά

Κι αν απ’ τα χέρια σου έχω γλιτώσει

Τα μάτια σου με βρίσκουνε και με πονούν ξανά.

Μόνος μου τώρα έμεινα, σαν χωματένια οδός

Οι φίλοι μου ξεχάστηκαν σε μια παλιά ταβέρνα

Κι όταν για λίγο πίστεψα πως ήμουνα Θεός

Πέρασα από κύματα και βράχηκα στη φτέρνα

Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος

Στίχοι:Οδυσσέας Ιωάννου

Ερμηνεία: Βασίλης Παπακωνσταντίνου, 

από το άλμπουμ "Θάλασσα στη σκάλα" (1999)

Πες μου πού πήγε ο Αύγουστος...

Πες μου πού πήγε ο Αύγουστος με τα καμπαναριά του

Το γέλιο σου που γέμιζε το σπίτι μας βροχή

Τώρα μας δίνει ο άνεμος γυμνή την αγκαλιά του

Ω πρόσωπο που σκέπασε με μάρμαρο τη γη...

Ποια θάλασσα ποια θάλασσα θα `ναι αρκετά μεγάλη

Για να χωρέσει τον καημό που μάζεψ’ η ψυχή;

Στίχοι: Νάνος Βαλαωρίτης

Διασκευή: Βασίλης Δημητρίου

Μουσική: Βασίλης Δημητρίου

Ερμηνεία: Χρήστος Θηβαίος

Χάθηκα μέσα στη ζωή μου

Αύγουστος, φώτα στην παραλία
τα πλοία φεύγουν για τα νησιά
φεύγουν οι φίλοι, φεύγουν τα πλοία
με γέλασες και είναι αργά.

Αύγουστος, φώτα στην παραλία
πήγε χαμένη η εκδρομή
φύγαν οι φίλοι, φύγαν τα πλοία
δεν ήρθες κι άρχισε η βροχή.

Ήρθε ο Σεπτέμβρης, ήρθε ο χειμώνας
στην παραλία τη σκοτεινή
χάθηκα μέσα στη ζωή μου
χάθηκες μέσα στη βροχή.

Μουσική: Ελένη Καραΐνδρου

Στίχοι: Λούλα Αναγνωστάκη

Ερμηνεία: Τζένη Καρέζη, «Διαμάντια και μπλουζ»

Κάθε μήνας Αύγουστος (Χανιά)

Κάθε μήνας Αύγουστος, θάλασσα φωτιά, 

τούτη η πόλη είναι εδώ για πάντα.

Κάθε μήνας Αύγουστος, τρέλα του Νοτιά.

Μέσα στα σοκάκια ξέφυγε η καρδιά, 

εμείς θα `μαστε εδώ για πάντα.

Πως ν’ αντέξει ο θάνατος τέτοια μοιρασιά...

Πες μου, πόσο ακόμα, 

το μελτέμι θα σπρώχνει κοντά σου.

Μέθυσε όλη η νύχτα

κι εγώ αλλάζω μορφή στα φιλιά σου

Στίχοι και μουσική: Κώστας Λειβαδάς

Ερμηνεία: Γιάννης Κότσιρας,

 από το άλμουμ "30 και κάτι" (2004)

Τον Αύγουστο που μου χρωστάς 

Τον Αύγουστο που μου χρωστάς, τον ξέχασες

σ’ απόσταση αναπνοής και μ’ έχασες

κι αυτό το καλοκαίρι χαραμίστηκε

φθινόπωρο κι η αγάπη μας βυθίστηκε

Τ’ αυγουστιάτικο φεγγάρι δεν το βρήκαμε

πιο νωρίς ήρθ’ ο Σεπτέμβρης και χαθήκαμε

πώς χωρίσαμε με τόση ευκολία

φθινόπωρο θα πει μελαγχολία

Τον Αύγουστο που μου χρωστάς, τον ξέχασες

τις θέσεις ποu κρατήσαμε τις πέταξες

δυο ξένα χέρια τώρα πια σε δέχονται

και τα αισθήματα μου επιστρέφονται

Μουσική: Μάριος Τόκας 

Στίχοι: Φίλιππος Γράψας

Ερμηνεία: Δημήτρης Μητροπάνος,

από το άλμπουμ "Παρέα μ' έναν ήλιο" (1994)