Χορεύοντας πάνω σε κοφτερή λεπίδα.... με αφορμή την ταινία "Παγίδα" του Σέρβου Σ. Γκολούμποβιτς

“Η Παγίδα” (2007) του Σέρβου σκηνοθέτη Σέρνταν Γκολούμποβιτς είναι μια ταινία για ένα συνηθισμένο άνθρωπο, ο οποίος εξαναγκάζεται να επιλέξει ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο του παιδιού του. Τοπικό θέμα με οικουμενική αφηγηματική διάσταση.

«Να σκοτώσεις ή να μη σκοτώσεις;»

Σ’ ένα σενάριο που θυμίζει αρχαία τραγωδία, ένας άνδρας παλεύει με τη συνείδησή του, βρίσκεται αντιμέτωπος μ’ ένα απίθανο ηθικό δίλημμα: μπορείς να αφαιρέσεις μια ζωή για να σώσεις μία άλλη; Κι αν η ζωή που πρόκειται να σώσεις είναι η ζωή του παιδιού σου; Ένας άνδρας προσπαθεί να ανταλλάξει το θάνατο με τη ζωή, τη δυστυχία τη δική του με κάποιου άλλου. Ένας θάνατος που θα φέρει τη σωτηρία στη δική του οικογένεια, και τη δυστυχία σε μία άλλη. Υπάρχει ελευθερία επιλογής;

Είναι, εκτός των άλλων και μια "προσωπική ιστορία". Με κάποιον τρόπο, είναι η σύγχρονη βαλκανική εκδοχή του «Εγκλήματος και Τιμωρία»: το έγκλημα που έσωσε τη ζωή του παιδιού του πρωταγωνιστή, και η τιμωρία που έρχεται από εκεί.

Η ΠΑΓΙΔΑ είναι μία ταινία για ένα συνηθισμένο άνθρωπο ο οποίος γίνεται δολοφόνος ενώ πίστευε πως ποτέ δε θα μπορούσε να σκοτώσει άνθρωπο. Που συγκρούεται με όλες τις ηθικές αξίες στις οποίες πίστευε. Που είχε μπροστά του δύο λύσεις, οι οποίες όμως οδηγούν - και οι δύο - στον πόνο, τις ενοχές και τη δυστυχία. Για έναν άνδρα σε ηθική και υπαρξιακή παγίδα.

Βρισκόμαστε στη μετά τον Μιλόσεβιτς Σερβία. Ο στρατιωτικός πόλεμος έχει τελειώσει αλλά αρχίζει ένας άλλος πόλεμος, πιο «εσωτερικός» σε μια ηθική και υπαρξιακή έρημο, σε μια «μεταβατική κοινωνία» όπου έχουν ασφυκτικά μειωθεί τα περιθώριά της να έχει αξία η ανθρώπινη ζωή. Μια κοινωνία που βουλιάζει στην εγωπάθεια και το μετεμφυλιακό απομονωτισμό της.

Ένας Σέρβος αρχιτέκτονας του Βελιγραδίου, ο Mladen είναι παντρεμένος με τη Marija και έχουν ένα γιο, τον Νεμάνια. Όλα βαίνουν καλώς μέχρι που διαπιστώνουν ότι ο Νεμάνια χτυπιέται από μια σοβαρή ασθένεια της καρδιάς και οι γιατροί δεν δίνουν πολλές ελπίδες να επιζήσει ο μικρός. Ο μόνος τρόπος να σωθεί είναι να υποβληθεί σε ειδική εγχείρηση που μόνο στη Γερμανία μπορεί να γίνει και στοιχίζει περίπου 26.000 ευρώ. Το ζευγάρι απελπίζεται και δίνει εντολή να δημοσιευθεί μία αγγελία στον τύπο για να βρεθούν εθελοντές ή χορηγοί για την εγχείρηση.

Και λίγο πριν τα παρατήσουν, εμφανίζεται ο μέγας χορηγός με το αγγελικό πρόσωπο αλλά σκοτεινή ψυχή. Ο Mladen για να πάρει τα λεφτά πρέπει να σκοτώσει έναν ανταγωνιστή του «ευγενούς χορηγού». Ο πατέρας αντιμετωπίζει ένα τρομερό δίλημμα μπροστά στο επείγον πρόβλημα του παιδιού του. Πρέπει να πληρώσει το θάνατο με θάνατο, να πάρει μια ζωή για να σώσει μια άλλη. Το ότι το σκέφτεται, πόσο μάλλον που το κάνει κιόλας, δείχνει την κατάπτωση και την απουσία εναλλακτικών επιλογών σε μια χώρα που το «ο θάνατός σου η ζωή μου» βασιλεύει στα ερείπια που άφησαν ο Μιλόσεβιτς, οι αμερικανικές ευεργετικές βόμβες, το σχέδιο εξόντωσης και η ανέχεια.

Ο Mladen και η Marija έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο, είναι άνθρωποι φυσιολογικοί, αξιοπρεπείς, καλοί, αλλά επιβιώνουν με δυσκολία σε αυτή την νέα εποχή και τις νέες συνθήκες ζωής. Επειδή ακριβώς το να τα «καταφέρνεις» - όπως λέει η Marija σε μία σκηνή - σημαίνει «ξεπερνάς τα όρια της ηθικής». [ Πηγή: myfilm.gr] 

Ο Mladen μετατρέπεται από απαθής κουβαλητής του παιδιού του και ρουτινιάρης απολογητής του νέου συστήματος σε τελειωμένο θύμα του. Το καρκίνωμά του κατάγεται από τις εξελίξεις και η τάξη του νοσεί, όχι όμως και η αξιοπρέπειά του. Η καλύτερη σεκάνς του έργου είναι σαφώς η συνάντηση του Mladen με τον παραγγελιοδόχο του φόνου, σε μια χυδαίου γούστου, χλιδάτη κατοικία στα χαλάσματα, παραμελημένη και χρεωμένη - το ετοιμόρροπο σύμβολο της νεόπλουτης μαφίας που μπλοφάρει και το θέατρό της πιάνει. [Πηγή: LIFO] 

"Τίποτα στη ζωή δεν είναι ξεκάθαρα άσπρο ή μαύρο. Κανείς από εμάς δεν είναι απόλυτα καλός ή απόλυτα κακός. Η ΠΑΓΙΔΑ είναι για έναν καλό άνδρα ο οποίος σταματά να είναι καλός. Η αλλαγή του από ένα στοργικό πατέρα σε δαίμονα είναι σταδιακή, με έντονο το συναίσθημα του αυτό-οίκτου και της δειλίας. " (συνέντευξη του σκηνοθέτη στον Bernd Buder, 2007)

Ολόκληρη η ταινία με αγγλικούς υπότιτλους εδώ

Όταν η επιλογή είναι η θυσία....

Στην ταινία "MOST" (Γέφυρα στα τσέχικα), υποψήφια το 2004, για ΟΣΚΑΡ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ και γυρισμένη εξ ολοκλήρου στην Τσεχία με Τσέχους ηθοποιούς, πρωταγωνιστεί και πάλι το τραγικό δίλημμα ενός πατέρα. 

Χειριστής σιδηροδρομικής γέφυρας, έχει εκείνη την ημέρα, μαζί του στην δουλειά, τον αγαπημένο του γιο. Κάποια στιγμή όμως από ΤΡΑΓΙΚΟ ΛΑΘΟΣ, ενώ η γέφυρα είναι ανεβασμένη, έρχεται ένα τρένο... Μέσα υπάρχουν κάθε λογής άνθρωποι που δεν ξέρουν τι τους περιμένει...

Το παιδάκι βλέπει το τρένο να έρχεται και τη γέφυρα σηκωμένη και με θάρρος, τρέχει στη μέση της γέφυρας, για να σηκώσει το μοχλό για να κατέβει. Γλιστράει και βρίσκεται κρεμασμένο στην μέση, ενώ το τρένο έρχεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα!

Ο πατέρας δεν προλαβαίνει να τρέξει να το σώσει και βρίσκεται τότε μπροστά σε μία ΦΡΙΚΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ...

Να ΜΗΝ τραβήξει εκείνος, από την θέση του, τον μοχλό και έτσι να ΣΩΣΕΙ τον γιο του, αλλά να στείλει στον θάνατο δεκάδες ανυποψίαστους ανθρώπους, ή

να τραβήξει το μοχλό και να ΣΩΘΟΥΝ έτσι οι άνθρωποι αλλά να ΘΥΣΙΑΣΕΙ το γιο του για αυτό....


Τελικά με αβάσταχτο πόνο, επιλέγει το δεύτερο... 

Θα σκοτώνατε έναν άνθρωπο για να σώσετε πέντε;

Φανταστείτε ότι είστε ο χειριστής μιας διασταύρωσης τρένου και βλέπετε ένα εκτός ελέγχου βαγόνι να κινείται σε μία ράγα που βρίσκονται πέντε εργάτες. Οι εργάτες δεν έχουν τον απαραίτητο χρόνο να το αποφύγουν. Η μόνη λύση για να σωθούν είναι να κατεβάσετε έναν διακόπτη ώστε να αλλάξει ράγα το βαγόνι. Όμως, στην άλλη ράγα βρίσκεται ένας άλλος εργάτης.

Έχετε ελάχιστα δευτερόλεπτα να αποφασίσετε: Θα αφήσετε τους πέντε εργάτες να σκοτωθούν, ή θα αποφασίσετε με την ενέργεια σας να σκοτώσετε τον ένα. Τι θα κάνετε;

Αυτό το δίλημμα αποτελεί ένα διάσημο φιλοσοφικό ερώτημα που ονομάστηκε "το πρόβλημα του τρένου." Πρόσφατα, μια ερευνητική ομάδα από το Τμήμα Ψυχολογίας του Michigan State University, χρησιμοποίησε τεχνολογία εικονικής πραγματικότητας για να διαπιστώσει πως θα ανταποκρίνονταν οι άνθρωποι αν αντιμετώπιζαν αυτό το πρόβλημα.

Οι δύο αντιτιθέμενες φιλοσοφικές προσεγγίσεις στο συγκεκριμένο πρόβλημα είναι οι εξής: Η πρώτη προτείνει να σκοτώσετε τον έναν άνθρωπο προκειμένου να σώσετε τους άλλους πέντε,

ενώ η δεύτερη υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να κάνετε κάποια ενέργεια που θα βλάψει κάποιον συνάνθρωπο σας, αλλά πρέπει να αφήσετε το Θεό ή τη μοίρα να αποφασίσουν.

Πολλά χρόνια ερευνών είχαν δείξει ότι  η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων - συνήθως περίπου το 90% - θα επέλεγαν να σκοτώσουν τον έναν προκειμένου να σώσουν τους πέντε. Αλλά μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε κάποια μελέτη που να εξετάζει πώς θα αντιδρούσαν οι άνθρωποι σε μια ρεαλιστική κατάσταση με πραγματικά υποψήφια θύματα.

Στη μελέτη συμμετείχαν 147 άτομα, οι οποίοι φορώντας στο κεφάλι τους συσκευή εικονικής πραγματικότητας έβλεπαν σε ψηφιακή μορφή τα υποψήφια θύματα. Μάλιστα, τα υποψήφια θύματα ούρλιαζαν όσο πλησίαζε το βαγόνι.

Επίσης, τοποθετήθηκαν ηλεκτρόδια στο δέρμα των 147 συμμετεχόντων, έτσι ώστε να μετρηθούν οι αντιδράσεις τους, καθώς και οι ακούσιες αντιδράσεις του νευρικού συστήματος που ενεργοποιούνται όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με αγχώδεις καταστάσεις.

Τελικά, διαπιστώθηκε πάλι, ότι το το 90% θα αποφάσιζε να σκοτώσει τον έναν για να σώσει τους πέντε. Οι 133 τράβηξαν το διακόπτη.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι αυτοί που επηρεάστηκαν περισσότερο συναισθηματικά κατά την διάρκεια της διαδικασίας, ήταν λιγότερο πιθανό να αποφασίσουν να σκοτώσουν τον ένα. Ενώ εκείνοι που ήταν πιο ψυχροί και λειτουργούσαν με βάση τη λογική, αποφάσισαν να κατεβάσουν το διακόπτη.

Σε μια άλλη δοκιμή, η ερευνητική ομάδα άλλαξε το πείραμα, έτσι ώστε αν δεν εκτραπεί το τρένο να σκοτώσει το ένα άτομο, ενώ αν εκτραπεί να σκοτώσει τους πέντε. Με άλλα λόγια, αυτή τη φορά οι συμμετέχοντες δεν χρειαζόταν να κάνουν κάποια ενέργεια αλλά μπορούσαν απλά να αφήσουν το τρένο να συνεχίσει την πορεία του ώστε να σκοτώσει μόνο τον ένα. Για άλλη μια φορά, το 90% επέλεξε να σώσει τους πέντε αντί τον ένα.
Πάντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι και αυτή η μελέτη μπορεί να μην ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα. Κατ 'αρχάς, μια εικονική κατάσταση είναι απλά εικονική: δεν υπάρχουν νομικές συνέπειες για την δολοφονία ενός εικονικού ατόμου.

Τέλος - και πιο σημαντικό -, όταν το ένα άτομο που θα πρέπει να σκοτώσετε για να σώσετε τους πέντε, είναι το παιδί σας, ο γονέας σας ή ο αδελφό σας, μόνο περίπου το ένα τρίτο των ερωτηθέντων θα επέλεγε να σώσει τους πέντε. 

Τι δείχνουν όλα αυτά για την ανθρώπινη φύση; Η εξέλιξη μας έχει μετατρέψει σε βάναυσα και εγωιστικά πλάσματα. Μπορούμε και κάνουμε σε κλάσματα δευτερολέπτου υπολογισμούς που έχουν ως αποτέλεσμα τη δολοφονία κάποιου συνανθρώπου μας- και επιπλέον αλλάζουμε απόφαση αν ο κίνδυνος αφορά ένα μέλος της οικογένειας μας.

http://antikleidi.com/2011/12/06/kill-one-person-to-save-five/

Παραλλαγή του διλήμματος

Έστω ότι τώρα δεν βρίσκεστε μέσα στο βαγονέτο, αλλά παρακολουθείτε τη σκηνή από έναν εξώστη. Βλέπετε ένα βαγονέτο να κατευθύνεται με ταχύτητα πάνω σε πέντε εργάτες που εργάζονται εκείνη την ώρα στις ράγες. 

Δίπλα σας στέκεται ένας ευτραφής κύριος, που για τις ανάγκες της ιστορίας θα υποθέσουμε ότι με τη μάζα του θα μπορούσε να σταματήσει το βαγονέτο και φυσικά να πεθάνει.

Θα σπρώχνατε αυτόν τον άνθρωπο από τον εξώστη, ώστε να σώσετε τα πέντε άτομα στο βάθος του τούνελ, ή όχι και γιατί; 

Εάν στην πρώτη περίπτωση απαντήσατε ότι θα σώζατε τους πολλούς εις βάρος του ενός, αυτή τη φορά θα κάνατε το ίδιο;

Δηλαδή θα σπρώξετε ένα άτομο στις ράγες, για να σώσετε πέντε;

Εάν ο ευτραφής κύριος στεκόταν πάνω σε μια καταπακτή και το μόνο που είχες να κάνεις για να σώσεις τους 5 ανυποψίαστους εργάτες ήταν να στρέψεις έναν μοχλό (όπως περίπου θα έστριβες και ένα τιμόνι), θα άλλαζε κάτι στην απόφασή σου;

Στο ερώτημα αυτό μόνο περίπου οι μισοί είπαν ότι θα το έκαναν. Γενικά, δεν θέλουμε να "λερώσουμε" τα χέρια μας. Είναι λοιπόν αυτό ένα χαρακτηριστικό του τρόπου δόμησης της Ηθικής μας; Είναι άραγε η Ηθική μας δομημένη γύρω από το άτομό μας, απ' το Εγώ μας;

Ο ίδιος ο Micheal Sandel (καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Harvard), ο οποίος έθεσε μέσα στην τάξη το παραπάνω  θεωρητικό ερώτημα, τελειώνοντας το πρώτο μάθημα είπε στους μαθητές του:

"Ένας τρόπος να σας παρουσιάσω αυτή τη σειρά μαθημάτων είναι λέγοντάς σας ότι παρακολουθώντας τα και διαβάζοντας αυτά τα βιβλία, θα γίνετε καλύτεροι και πιο υπεύθυνοι πολίτες, όμως αυτή θα ήταν μια παραπλανητική υπόσχεση. Η πολιτική φιλοσοφία μπορεί να σας κάνει χειρότερους πολίτες, ή τουλάχιστον να σας κάνει χειρότερους, πριν σας κάνει καλύτερους".

http://www.e-steki.gr/

Οι τύχες των «πέντε» .... κι άλλα διλήμματα

Ένας γιατρός ετοιμάζεται να χορηγήσει μία μεγάλη δόση φαρμάκου για να σώσει τη ζωή ενός ασθενή. Εμφανίζονται πέντε ακόμη ασθενείς που αν δεν πάρουν κάποια δόση από το ίδιο φάρμακο θα πεθάνουν. Ποια είναι η σωστή απόφαση;

Να διαιρεθεί το φάρμακο διά του πέντε και να σωθούν οι περισσότεροι, ακόμη κι αν δεν ζήσει ο πρώτος;

Να χορηγηθεί το φάρμακο στον πρώτο ασθενή και οι άλλοι πέντε να αφεθούν στη μοίρα τους;

Βρίσκεστε σε μια σπηλιά με άλλους πέντε τουρίστες, όταν κάποια βράχια πέφτουν και φράσσουν την είσοδο. Για καλή σας τύχη, ανακαλύπτετε ένα άνοιγμα πιο μέσα και παροτρύνετε τους υπόλοιπους να βγουν ένας-ένας. Ο πρώτος που προσπαθεί να βγει όμως είναι πολύ ευτραφής, σκαλώνει στην τρύπα του βράχου και είναι αδύνατον να ξεκολλήσει. Το μόνο που έχετε μαζί σας είναι λίγος δυναμίτης, όχι τόσο δυνατός για να ρίξει τα βράχια, αλλά αρκετός για να ανατινάξει τον παχουλό τουρίστα και να ανοίξει την δίοδο στους υπόλοιπους πέντε. 

Τι θα κάνατε; Νομιμοποιείται μια δολοφονία, για να σωθεί κάποιος άλλος; 

Σκεφτείτε το θέμα από την αντίθετη σκοπιά: 

Αν ήσαστε ο… παχουλός τουρίστας, κολλημένος στον βράχο, τι θα συμβουλεύατε τους άλλους πέντε να κάνουν; 

Moral Dilemma by PaintMyWorldRainbow

Ο βιολιστής και εμείς 

Μια μέρα ξυπνάτε σε ένα νοσοκομείο. Στο διπλανό κρεβάτι βρίσκεται ξαπλωμένος ένας διεθνούς φήμης βιολιστής που έχει διασωληνωθεί με εσάς μέσω διάφορων μηχανημάτων και καλωδίων. Σας αποκαλύπτεται πως έχετε απαχθεί από την Κοινότητα των Μουσικόφιλων, που σας ζητά να μείνετε συνδεδεμένος με τον μεγάλο μουσικό επί εννέα μήνες, αφού αυτός είναι ο μόνος τρόπος να παραμείνει ζωντανός και να θεραπευτεί. Δεν θα πάθετε απολύτως τίποτα, ενώ κανείς άλλος εκτός από εσάς δεν μπορεί να τον σώσει. 

Νιώθετε υποχρεωμένοι να το υπομείνετε; Θα ήταν πολύ γενναιόδωρο εκ μέρους σας αν το κάνατε αλλά δεν έχετε την υποχρέωση να μείνετε, ακόμη κι αν αυτό ισοδυναμεί με τον θάνατο αυτού του σημαντικού ανθρώπου. 

Η δημιουργός του διλήμματος αυτού, η φιλόσοφος Judith Thomson, πιστεύει πως η απάντηση είναι «όχι» αλλά σίγουρα δεν είναι η μόνη σωστή απάντηση........

Πηγή: www.in2life.gr

Moral Dilemma

«Η ζωή μου ο θάνατός σου»

Στην ταινία «Σκοτεινός Ιππότης», ο Τζόκερ καταλαμβάνει δύο πλοία, ένα που μεταφέρει βαρυποινίτες και ένα με συνηθισμένους ανθρώπους, και τους εφοδιάζει με δύο πυροκροτητές; 

Αν κάποια από τις δύο ομάδες αποφασίσει να πατήσει το κουμπί πρώτη, το άλλο πλοίο ανατινάζεται και σώζονται οι ίδιοι, ενώ αν δεν το πατήσει κανείς, και τα δύο πλοία γίνονται θρύψαλα.

Πηγή: www.in2life.gr

Χαμένος έτσι κι αλλιώς..

Στην αμερικάνικη ταινία αστυνομικού περιεχομένου Se7en (1995), σκηνοθέτης της οποίας είναι ο Ντέιβιντ Φίντσερ, παρακολουθούμε την προσπάθεια δύο αστυνομικών να εξιχνιάσουν μια σειρά από τελετουργικούς φόνους εμπνευσμένους από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα. 

Το τέλος της ταινίας απεικονίζει το ηθικό δίλημμα του ντετέκτιβ Μιλς (Μπραντ Πιτ) : 

Να σκοτώσει τον ψυχοπαθή δολοφόνο που αποκεφάλισε την έγγυος γυναίκα του, υποκύπτοντας έτσι στο θανάσιμο αμάρτημα της οργής; Να επιτρέψει στο  δολοφόνο να θριαμβεύσει, αν και νεκρός και να ζήσει ο ίδιος την υπόλοιπη ζωή του παγιδευμένος στον άρρωστα παραμορφωμένο κόσμο του σχιζοφρενούς δολοφόνου; 

Αλλά πάλι θα μπορούσε να ζήσει χωρίς να εκδικηθεί το θάνατο της γυναίκας του και του αγέννητου παιδιού του; 

Πιεσμένος στα άκρα, ο Μιλς πυροβολεί τον Ντο στο κεφάλι και χαμένος στον κόσμο του περπατά αργά προς το κουτί που περιέχει το κεφάλι της συζύγου του.

μια αληθινή ιστορία του Πόντου και η ανάγκη για συγχώρεση

''Σε μια αναζήτηση της ταυτότητας''
''Μια φωνή και μια μαρτυρία είναι αρκετή για την ιστορική δικαίωση των παθών ενός λαού ''

Η Thea Halo, αμερικανίδα υπήκοος, ποντιακής καταγωγής από μητέρα και ασσυριακής καταγωγής από πατέρα, είναι συγγραφέας και ζωγράφος που έχει βραβευθεί για τα ποιήματα και τα δοκίμιά της. Έχει παρουσιάσει τα έργα της σε εκθέσεις στη Νέα Υόρκη και αλλού. Ζει στη Νέα Υόρκη. Το βιβλίο της ''Ούτε το όνομά μου'' αποτελεί την ιστορία της μητέρας της για την κόλαση που ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τσαρλς Έβανς Χιουζ απέδωσε στη ''βαρβαρική απανθρωπιά των Τούρκων''. Συνολικά τρία εκατομμύρια χριστιανοί της Τουρκίας (Έλληνες, Αρμένιοι, Ασσύριοι) σφαγιάστηκαν, ενώ εκατομμύρια άλλοι εξορίστηκαν. Έτσι, έληξε με βάρβαρο τρόπο η τρισχιλιόχρονη ιστορία και παρουσία τους στη Μ. Ασία.

Εξαιτίας των συστηματικών προσπαθειών διαφόρων κυβερνήσεων και ενδιαφερομένων να αποσιωπήσουν τις βαρβαρότητες της χώρας τους, όπως η Τουρκία, και να δημιουργήσουν μια πλασματική ιστορία, οι μαρτυρίες όσων επιβίωσαν, όπως της μητέρας της συγγραφέως, συχνά παρέχουν τις πιο αυθεντικές και έγκυρες πηγές της αλήθειας.

Κεντρικό πρόσωπο στην αφήγηση είναι η μητέρα της Thea Halo, η Θυμία-Σάνο,  "η Ελληνίδα Αννα Φρανκ" για πολλούς, που έζησε το 1920 τη γενοκτονία των Ποντίων. 

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, η συγγραφέας μαζί με τη μητέρα της φτάνουν από την Αμερική στην Άγκυρα σε μια αναζήτηση, μετά τον ξεριζωμό, του χωριού της Θυμίας-Σάνο, στον Πόντο. 

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ

Το μόνο που ξέρω 

Είναι ότι σίγουρα 

Δεν ξέρω τίποτα. 

Μα αυτό είναι το μόνο 

που ξεχνάω πιο συχνά.

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου η Θυμία- Σάνο αφηγείται στην κόρη της την ιστορία της ζωής της. Περιγράφει την ευτυχισμένη παιδική ηλικία της στα βουνά του Πόντου και τις συνήθειες και τα έθιμα των Ποντίων. Το μέρος αυτό του βιβλίου κλείνει με τον διωγμό τους από τους Τούρκους. Το τραγικότερο από όλα, όπως τονίζεται, είναι ότι οι Τούρκοι επιζητούσαν τον ολοκληρωτικό αφανισμό των Ελλήνων και δεν αρκούνταν στον διωγμό τους.

Τα δάκρυα είναι μέσα μου βαθιά, 

Ακόμα κι αν ξέρω πάντα 

ότι πονώ,

Ίσως και να πρέπει τότε 

Εκεί που 'ναι το κλάμα να βρεθώ.

Η Σάνο και ο Αβραάμ την ημέρα του γάμου τους, 24 Μαρτίου 1925

Το τρίτο μέρος περιγράφει τον ξεριζωμό των Ποντίων. Η Θυμία-Σάνο στην πορεία θανάτου έχασε όλη της την οικογένεια. Στα 15 της παντρεύτηκε τον Ασσύριο Αβραάμ Χάλο και έτσι βρέθηκε στην Αμερική. 

Η ΕΞΟΡΙΑ

Στα μακρινά ταξίδια μου 

Ζωές πολλές είδα να ξετυλίγονται στο δρόμο, 

Λες και η κάθε ζωή ήταν μαντίλα κεντημένη. 

Ξανά και ξανά

είδα τον πρώτο κόμπο καθεμιάς,

Το σχέδιο απ όπου ξεκινά,

Να λύνεται, να πέφτει,

Κι ο υφαντής στη σκόνη να χάνεται.

Της δικιάς μου ζωής το νήμα είδα

Να ξετυλίγεται κόμπο κόμπο,

Μέχρι που όλα τα πολύτιμα του κόσμου μου κομμάτια

Πεσμένα στο δρόμο πίσω μου έβλεπα,

Σαν άχρηστα και παραπεταμένα.

Μα ο μεγάλος κόμπος, ο κόμπος του Θεού μου, 

Δεμένος παρέμενε για να ξαναϋφάνω.

Μυστήριο ήταν τα σχέδια του Θεού για μένα.

Στο τέταρτο μέρος περιγράφει τη ζωή της στην Αμερική.

ΑΜΕΡΙΚΑ, ΑΜΕΡΙΚΑ

Σαν παιδί χαμένο

Χωρίς της μάνας το φουστάνι να με οδηγεί

Έκανα το μεγάλο βήμα

Και πέρασα από τον παλιό κόσμο στον νέο

Αφήνοντας πίσω τη θλίψη μου,

στην άλλη παραλία.

Στο πέμπτο και τελευταίο μέρος ξαναγυρίζουμε στο παρόν, στην πορεία τους προς το Αϊοντόν, όπου φτάνουν και αναζητούν το σπίτι της μητέρας της συγγραφέως.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΦΤΑΝΕΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ

Σαν περιπλανώμενος τουρίστας 

Γυρνούσα στη γη 

Ψάχνοντας για κάτι 

Που δεν μπορούσα να ορίσω 

Μέχρι που στάθηκα στην πλαγιά 

Εκεί που κάποτε ζούσαν εκείνοι 

Ατενίζοντας το μεγαλείο 

Των ουρανών τους

«Όταν φτάσαμε και είδα αυτούς τους έρημους λόφους, η καρδιά μου μαύρισε. Ίσως και να σταμάτησε να χτυπάει. Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι αυτή ήταν η γη μας. Η περιοχή γύρω από το Αϊοντόν έμοιαζε να είναι αυτή που ήξερα, αλλά η περιοχή που έλεγε η γυναίκα ότι ήταν δική μας μου φαινόταν πολύ απότομη. Πίστευα ότι ήταν πολύ πιο επίπεδη στην κορυφή του λόφου. Και πίστευα ότι τουλάχιστον θα είχαν κρατήσει τα σπίτια. Πίστευα ότι θα τα κατοικούσαν. Αν το σκεφτεί κανείς, χιλιάδες χρόνια ιστορία και ολόκληρη η ζωή μας αθροιζόταν σε ένα σωρό από πέτρες. Αλλά όταν είδα εκείνο το μικρό μοσχαράκι δεμένο στο γέρικο δέντρο, η καρδιά μου σκίρτησε. 
"Περίμενε με", είχα πει στη Μάτα τη μέρα που έφυγα. Έμοιαζε η μικρή μου Μάτα να με περίμενε όλα εκείνα τα χρόνια, όπως της είχα ζητήσει. Ήθελα να πάω κοντά της και να την αγκαλιάσω από το λαιμό. Ήθελα να τρίψω το πρόσωπο μου πάνω στο χνουδωτό δικό της, όπως είχα κάνει με τη Μάτα όταν ήμουν παίδι. Όμως, φοβόμουν να την ακουμπήσω. Φοβόμουν ότι θα εξαφανιζόταν αν την ακουμπούσα. Φοβόμουν ότι θα εξαφανιζόταν, όπως είχαν εξαφανιστεί και όλα τα άλλα.

Μόνο πρόσφατα είχα αρχίσει να αναρωτιέμαι τι θα είχε γίνει αν ο πατέρας μου είχε αρνηθεί να αφήσει τη γη μας και αν είχαμε κρυφτεί ανάμεσα στους Τούρκους, όπως είχε κάνει ο θείος μου. Δε γνωρίζω, όμως, τι απέγινε ο θείος μας και έτσι ποτέ δε θα μάθω ποια θα ήταν η μοίρα μας.

Καμιά φορά, όταν κάθομαι μόνη, κλείνω τα μάτια μου και βλέπω τον ήλιο να περνάει μέσα από τα σύννεφα και να λούζει τα περιβόλια της νιότης μου. Βλέπω τη μητέρα μου που απλώνει τα ρούχα στη χορταριασμένη πλαγιά. Και όταν αρχίζω να τραγουδάω, ακούω τη φωνή του πατέρα μου να σμίγει με τη δική μου, καθώς λέω τα τραγούδια που έλεγε και αυτός καθισμένος κοντά στη φωτιά. Σκέφτομαι αυτά τα απλά πράγματα που ο καθένας νομίζει ότι δε θα τελειώσουν ποτέ, τα πράγματα που θεωρεί δεδομένα, όπως τις αναπνοές που παίρνει, και που συνδέουν τα μεγάλα γεγονότα. Στην ουσία, αυτά είναι η πραγματικότητα. Είναι τα φτερά της πεταλούδας, το δόντι του καρχαρία, οι ρίζες της δυνατής οξιάς. Αυτές είναι οι κλωστές που φτιάχνουν το ύφασμα που υφαίνεται. Αν και τα πόδια μου έχουν γεράσει και η πλάτη μου είναι πλέον λίγο γυρτή και τα μάτια μου δε διακρίνουν πια τα έντονα χρώματα της αυγής χωρίς να κουραστούν, ακόμα και στις πιο σκοτεινές μου ώρες, χρειάζεται μονάχα να δω ένα λουλούδι να γέρνει το ωραίο του πρόσωπο για να ρουφήξει το νερό της βροχής ή να ακούσω τα παιδιά μου να γελάνε, για να ξέρω ότι η ζωή είναι ωραία. Η αναπνοή είναι το δώρο του Θεού. Η ζωή είναι η επιβράβευση μας. Τα υπόλοιπα εξαρτώνται από μας».

 Sano and Thea Halo in 1989

Στο τέλος του βιβλίου η σκυτάλη της αφήγησης επανέρχεται στα χέρια της συγγραφέως.

Η μητέρα μου μιλούσε λες και κάποιος μυστικός κόσμος της είχε δώσει δύναμη όλ' αυτά τα χρόνια. Η τελευταία της φράση κόλλησε στο μυαλό μου: «Τα υπόλοιπα εξαρτώνται από μας». Εγώ το πίστευα αυτό; Υποθέτω πως ένα κομμάτι μου το πίστευε, αλλά υπήρχε και το άλλο κομμάτι μου που δεν έπαυε να με προβληματίζει για το τι γίνεται όταν πρέπει να παλέψουμε με άλλους; Όταν η δική μας η ζωή βρίσκεται στα δικά τους τα χέρια; Όταν αυτοί ελέγχουν τη μοίρα μας; Τότε πράγματι εξαρτάται από εμάς;

Όταν είχα σταθεί στη γη της μητέρας μου, για πρώτη φορά στη ζωή μου μπόρεσα να τη δω στ αλήθεια να τρέχει παιδί κάτω στην πλαγιά με τη Μάτα δίπλα της. Έβλεπα τα μακριά της μαύρα μαλλιά. Το φόρεμα της που ανέμιζε και φούσκωνε στον αέρα. Έβλεπα και τους άλλους να τρέχουν, τη Χριστοδούλα και τον Γιάννη και τη μικρή Ναστασία. Είδα και τη γιαγιά μου όπως την είχε περιγράψει η μητέρα μου, που άπλωνε τα ρούχα σε ένα πανέμορφο πράσινο λόφο, ενώ η Μαθεία και η Μαρία ήταν ξαπλωμένες στην κούνια τους. Και ο παππούς μου εκεί ήταν και στοίβαζε τα ξύλα για το δύσκολο χειμώνα και ο προπάππους μου ακόμα, με τους ελαφρά γυρτούς ώμους και το γκριζωπό του μουστάκι, καθόταν δίπλα στη φωτιά. Και η γυναίκα του ακόμα, καθόταν και έπλεκε δίπλα του. Για πρώτη φορά στη ζωή μου τους έβλεπα να στέκονται μπροστά μου, λες και ήταν ζωντανοί.


Αυτό έψαχνα όλη μου τη ζωή; Την κληρονομιά μου; Ποια ήμουν και τι ήμουν; Γι αυτό είχα αυτή τη μανία με τα ταξίδια από τόσο νεαρή ηλικία; Κανένας τουριστικός οδηγός δε θα μπορούσε να παίξει αυτό τον ρόλο. Ένιωθα αλλαγμένη κατά έναν ανεξήγητο τρόπο. Είχα ιστορία. Είχα λαό δικό μου. Είχα αγάπη που ξεπερνούσε τα όρια του παρόντος. Αγάπη που ξεπερνούσε τη διάρκεια της δικής μου ζωής και τη βραχύτητά της. Μια αγάπη που ήταν κατά κάποιο τρόπο αρχαία και συνδεόταν με τις απαρχές του χρόνου.

Σήκωσα το βλέμμα μου και κοίταξα τη μητέρα μου που καθόταν δίπλα μου και κατάλαβα τι ακριβώς εξαρτιόταν από εμάς. Τι μπορούμε να κάνουμε με αυτό. Όχι αυτά που κάνουμε με όσα δε γίνεται να ελέγξουμε. Μα αυτά που κάνουμε με όσα μπορούμε να ελέγξουμε.

Και τότε κατάλαβα γιατί είχα γίνει από παιδί προστάτιδα της μητέρας μου. Κατάλαβα τι ήταν αυτό που είχε και επιχειρούσα πάντα να προστατεύσω. Ήταν η αθωότητα της. Η γενναιοδωρία της. Η άνευ όρων αγάπη της που της επέτρεπε να τα καταφέρνει σαν μητέρα μας, ανεξάρτητα από τα εμπόδια που βάζαμε εμείς ή κάποιοι άλλοι στο δρόμο της. Δεν υπήρχε τίποτε που να μην μπορείς να αγαπήσεις στη μητέρα μου. Μπορούσες να χωθείς στη μεγάλη της αγκαλιά και όλα σου τα προβλήματα να εξαφανιστούν.

Αλλά αυτή η αθωότητα που νόμιζα ότι προστάτευα στη μητέρα μου δεν ήταν τελικά καθόλου αθωότητα. Καταλάβαινα τώρα ότι αυτό ήταν μια βαθιά εδραιωμένη γνώση του κόσμου, μια βαθιά εδραιωμένη σοφία. Η άνευ όρων αγάπη και γενναιοδωρία της μητέρας μου δε βασίζονταν στην άγνοια του κόσμου, αλλά στη βαθιά γνώση των παιχνιδιών που παίζει η μοίρα και του αβέβαιου ελέγχου που έχουμε σε όλους αυτούς που αγαπάμε.

«Ίσως επιτέλους να βρίσκονται εκεί που πραγματικά ανήκουν», είπε η μητέρα μου. «Ίσως και να υπάρχουν στον αέρα... στο χορτάρι... στις πέτρες που κάποτε αποτελούσαν το σπιτικό τους και στα αγριολούλουδα που έχουν το δικό τους μερίδιο στη γη».

Η μητέρα μου γύρισε και κοίταξε τη Μαύρη Θάλασσα μέσα από τη σκιά των πεύκων. Λαμπύριζε σαν διαμάντι.

Thea Halo, Ούτε το όνομά μου, εκδόσεις Γκοβόστη, σελ. 488-491

«Όταν λες “μισώ”, ο πρώτος φόνος του κόσμου ξαναγίνεται μέσα σου». 

Τάσος Λειβαδίτης

Η συγγραφέας  Thea Ηalo, σε επίσκεψή της στην Αθήνα το 2010, μιλάει στον Μάκη Προβατά για τα πράγματα όπως πλέον τα βλέπει μέσα από την απίστευτη ιστορία της μητέρας της – μια ιστορία που τη «βάδισε» μαζί της κατά το ταξίδι τους στην Ανατολία. 

Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο BHMagazino, τεύχος 516, σελ. 22-27, 5/09/2010.

Η Thea Ηalo κατά την επίσκεψή της στην Ελλάδα το 2010
φωτογραφία: Σίσσυ Μόρφη

Η συγχώρεση είναι μια διαδικασία που πρέπει να ξεκινάει αφού κάνει το πρώτο βήμα αυτός που έσφαλε ή συμβαίνει μέσα σε αυτόν που έχει υποστεί το άδικο ανεξάρτητα από το τι κάνει ο άλλος; 

«Η συγχώρεση έχει να κάνει αποκλειστικά με το άτομο που έχει υποστεί την πληγή. Μερικές φορές μπορεί τα άτομα που σου έχουν προκαλέσει το πρόβλημα να μην ξέρουν καν ότι τους έχεις συγχωρέσει».

Αν αυτός που σε έχει τραυματίσει δεν νιώθει μετανιωμένος ή πιστεύει ότι δεν έχει κάνει κακό, συνεχίζεις να τον συγχωρείς και πάλι; 

«Η συγχώρεση είναι αποκλειστικά για το δικό σου καλό, οπότε ναι. Στην περίπτωση της μητέρας μου, για παράδειγμα, ή ίδια λέει ότι απλώς θέλει να ακούσει μια συγγνώμη για εκείνον τον διωγμό από την τουρκική κυβέρνηση. Βέβαια, να σας πω ότι ποτέ δεν μίσησε τους Τούρκους και ούτε έμαθε και σε εμάς να τους μισούμε. Οταν καμιά φορά τής λες για τους τούρκους πολίτες που έκαναν τις ασχήμιες και τα εγκλήματα, σου λέει: “Τι θα μπορούσαν να κάνουν;”. Την καταλαβαίνω απόλυτα, γιατί, κοιτώντας τη δική μου ζωή στις ΗΠΑ, και εγώ ήμουν εντελώς εναντίον της εισβολής στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, αλλά δεν έκανα κάτι για αυτό. Ούτε καν μια πορεία διαμαρτυρίας. Οι τούρκοι πολίτες τότε δεν θα μπορούσαν να κάνουν τίποτε γιατί θα τους σκότωναν. Αυτό η μητέρα μου το καταλάβαινε τότε, το καταλαβαίνει και τώρα, γι’ αυτό το μόνο που θέλει είναι μια επίσημη συγγνώμη από τη σημερινή κυβέρνηση της Τουρκίας, παρ’ ότι η συγκεκριμένη δεν έχει να κάνει σε τίποτε με εκείνη την κυβέρνηση των διωγμών».

Ο Τάσος Λειβαδίτης έχει γράψει ότι «όταν λες “μισώ”, ο πρώτος φόνος του κόσμου ξαναγίνεται μέσα σου». 

«Είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό και πολύ ωραίο. Αυτό για το οποίο αισθάνεσαι δυνατό μίσος τώρα είναι εκείνο για το οποίο πιθανόν να είχες αισθανθεί την ίδια ισχυρή αγάπη κάποτε. Η μητέρα μου λέει ότι “η ζωή είναι τόσο όμορφη, γιατί να την ξοδέψω μισώντας κάποιον;”».

Πώς αισθάνεστε εσείς ή η μητέρα σας για τους χριστιανούς που αποφάσισαν να αλλάξουν τη θρησκεία τους για να μείνουν τότε εκεί; 

«Θυμάμαι να συναντώ κάποιους Ελληνες που πραγματικά είναι θυμωμένοι με αυτούς, αλλά εγώ δεν θεωρώ ότι είναι τόσο φοβερό. Όπως όμως σας είπα, το πρώτο καθήκον σου είναι να επιβιώσεις. Και αν νιώθεις ότι πρέπει να αλλάξεις τη θρησκεία σου για να προστατεύσεις τον εαυτό σου και την οικογένειά σου, ποια είμαι εγώ που μπορώ να σου πω: “Δεν μπορείς να προστατεύσεις την οικογένειά σου, άσ’ τους να πεθάνουν”. Αυτή είναι μια απόφαση που οι άνθρωποι παίρνουν για τον εαυτό τους και δεν αισθάνομαι άσχημα για αυτούς. Και με έναν τρόπο, αυτός είναι ο λόγος που δεν διακηρύσσω το μίσος εναντίον των Τούρκων. Δεν βίωσα εγώ αυτό τον διωγμό, η μητέρα μου τον βίωσε και αν η μητέρα μου τους συγχωρεί, ποια είμαι εγώ να τους μισώ;».

Είναι πιο εύκολο να συγχωρέσεις έναν εχθρό από έναν φίλο; 


«Δεν είμαι σίγουρη, πρέπει να το σκεφτώ. Ίσως ένας φίλος μοιάζει να είναι περισσότερο προδότης, γιατί τον ξέρεις και τον εμπιστεύεσαι. Του έχεις πει την ιστορία σου, τη ζωή σου και μετά σε προδίδει. Ενας εχθρός είναι ένας εχθρός, δεν περιμένεις πραγματικά περισσότερα από αυτόν και δεν έχεις επενδύσει τίποτε σε αυτόν. Ισως, τελικά, είναι ευκολότερο να συγχωρέσεις έναν εχθρό από έναν φίλο. Αν μιλάμε συγκεκριμένα για τους Ελληνες και τους Τούρκους, ίσως οι Ελληνες περίμεναν περισσότερα από αυτούς ακριβώς επειδή ζούσαν χρόνια ως γείτονες, ο ένας δίπλα στον άλλον».

Λένε ότι το κακό με τη ζωή δεν είναι ότι κρατάει λίγο, είναι ότι αρχίζει αργά. Νομίζετε ότι αυτό ισχύει για τη μητέρα σας; 

«Κοιτάξτε, η μητέρα μου συγκεκριμένα άρχισε την ενήλικη ζωή της νωρίς αφού την “πέταξαν” από μικρό παιδί μέσα σε αυτήν και έτσι έχασε την παιδική της ηλικία. Μέσα στη ζωή μας όμως υπάρχουν πολλές μικρότερες ζωές που ζούμε. Η ζωή είναι όπως όταν διηγείσαι μια ιστορία που, ενώ νομίζεις ότι είναι μία, υπάρχουν πολλές μικρές ιστορίες μέσα σε αυτήν».

Αυτές οι μικρότερες ζωές όμως, που αποτελούν τη ζωή μας, μπορεί να έρθουν οποιαδήποτε στιγμή, ακόμη και λίγο πριν από το τέλος. 
«Ναι! Ετσι ακριβώς έγινε και με τη Σάνο. Ξεκίνησε από ένα μέρος στην Τουρκία, που δεν είναι καν μια κουκκίδα στον χάρτη, και ήρθε στη μεγαλύτερη πόλη του κόσμου, τη Νέα Υόρκη, όπου έπρεπε να περάσουν 80 χρόνια και τώρα στο τέλος της ζωής της έγινε τόσο γνωστή στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Για αυτήν όμως το πιο σπουδαίο είναι ότι στη Βόρεια Ελλάδα την αποκαλούν “γιαγιά όλων των Ποντίων”».

Τα όνειρα που έχουν οι άνθρωποι πρέπει να είναι μεγαλύτερα από τις πληγές τους. Πιστεύετε ότι αυτές οι μεγάλες πληγές για ένα εννιάχρονο κορίτσι, όπως ήταν τότε η μητέρα σας, το έκαναν να έχει ακόμη μεγαλύτερα όνειρα; 


«Μερικοί άνθρωποι δεν ξεπερνούν ποτέ τις πληγές τους και δεν επιτρέπουν στον εαυτό τους να πάει μπροστά και να προοδεύσει. Αυτό μπορεί να συμβεί για πολλούς λόγους, ακόμη και για λόγους ενοχής. Όπως η ενοχή του “γιατί επέζησα εγώ, ενώ οι άνθρωποι που αγαπούσα δεν επέζησαν;”. Έτσι, δεν επιτρέπουν στον εαυτό τους να ζήσει πραγματικά, γιατί δεν του συγχωρούν το γεγονός ότι επέζησε. Η Σάνο ποτέ δεν είπε “γιατί επέζησα;”, πολλές φορές μου είπε το εξής: “Αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι ήμουν ένα μικρό κορίτσι με άγνοια, που απλώς ήθελα να επιβιώσω. Ένιωθα ότι αυτό ήταν το καθήκον μου. Αυτό μόνο”. Βέβαια, ήταν πολύ θλιμμένη και πληγωμένη για ό,τι συνέβη στους δικούς της ανθρώπους και αυτό που δεν ήθελε με τίποτε είναι να ξεχαστεί η οικογένειά της και ό,τι έγινε σε όλους αυτούς τους ανθρώπους τότε. Το βιβλίο μου της έδωσε τη σιγουριά που περίμενε ότι δεν θα ξεχαστούν».

Η Thea Ηalo  από την παρουσίαση του βιβλίου της στην Ελλάδα (Δημοτική Βιλιοθήκη Ψυχικού)

«Η μνήμη είναι ο μόνος δρόμος προς το σπίτι μας»

Terry Tempest William, Αμερικανός συγγραφέας  

Το «Ούτε το όνομα μου» είναι επίσης ένα βιβλίο για τα ωραία πράγματα της ζωής.

«Ήθελα να δείξω την ομορφιά του ελληνοποντιακού πολιτισμού, τουλάχιστον σε αυτά τα τρία χωριά, και τι χάθηκε πραγματικά, γιατί μόνο βλέποντας την ομορφιά αυτού που ήταν κάποτε μπορεί κανείς να καταλάβει πλήρως την τραγωδία και την αδικία αυτού που έχει καταστραφεί», λέει η Θεία Χάλο σε συνέντευξη που δόθηκε στον Khatchig Mouradian, Αρμένιο δημοσιογράφο της αρμενικής εφημερίδας Aztag του Λιβάνου το 2004.


«Εκθειασμός σ’  αυτό που χάθηκε, κάνει την ανάμνηση αγαπητή», είπε ο Σαίξπηρ.

Σε μια συνέντευξη, είπατε: «Να θυμάσαι, δεν σημαίνει να υποδαυλίζεις το μίσος μέσα και έξω. Το μίσος καταστρέφει ό,τι είναι καλό και καθαρό στο παρελθόν και στο παρόν. Σημαίνει απλώς να μην σβήσουμε αυτό που μας ανήκει.

«Δεν είναι εύκολο να ξεπεραστούν τα συναισθήματα μίσους, ιδίως για τα θύματα της γενοκτονίας και τους αμέσους απογόνους τους, έτσι δεν είναι;».

Η μητέρα μου έζησε αυτή τη Γενοκτονία. 
Έχασε όλη την οικογένειά της και την περιουσία της στην ηλικία των 10 ετών. Έζησε δίπλα-δίπλα με τους Τούρκους. Τα τουρκικά χωριά περιέβαλαν τα ελληνικά χωριά. Η μητέρα μου είπε ότι ανταλλάσσονταν προϊόντα και δεν είχαν πρόβλημα. Δεν μπορούμε να πούμε ότι κανένας Τούρκος δεν επιτέθηκε ποτέ σε Έλληνα, Αρμένιο ή Ασσυρίο. Φυσικά, υπήρξαν κάποιοι, για διάφορους λόγους. 
Όμως, σε γενικές γραμμές ζούσαν ειρηνικά. Έχω ακούσει αμέτρητες ιστορίες των Αρμενίων, Ασσυρίων και των Ελλήνων, που εξιστορούν πώς οι Τούρκοι έχουν σώσει τις ζωές των οικογενειών τους. 
Η μητέρα μου λέει ότι πρέπει να κατηγορηθούν εκείνοι που ευθύνονται, δηλαδή η τουρκική κυβέρνηση. 
Αν αρχίσουμε να διακρίνουμε τους ανθρώπους σε μια χώρα και να ξεχάσουμε ότι όσα διέπραξαν  ήταν αντικείμενο  επιβολής μιας πολιτικής  από την κυβέρνηση, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να απαλλαγούμε από το μίσος. 
Η φυλετική νοοτροπία είναι διάχυτη και συνεχίζεται χωρίς διακοπή μέχρι σήμερα, γιατί υπάρχουν μίση που πάνε πίσω χιλιάδες χρόνια μεταξύ σχεδόν όλων των φυλών του κόσμου. Πρέπει να μάθουμε να αναγνωρίσουμε το παρελθόν χωρίς να το ξαναζούμε.

Δεν καταλαβαίνουμε πόσο το παρελθόν μας έχει επηρεάσει. Επειδή γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Νέα Υόρκη, μπορώ να πω ότι δεν επηρεάστηκα, αλλά δεν είναι αλήθεια. 
Οι γονείς μου έζησαν τη γενοκτονία. Με μεγάλωσαν και δεν ξέρουμε με τι λεπτούς τρόπους, η ζωή και οι δυσκολίες τους μας έχουν επηρεάσει. 
Είμαστε προϊόν των γονιών μας. Αν δεν αναγνωρίσουμε το παρελθόν τους, και δεν το αγκαλιάσουμε σαν μέρος του εαυτού μας, δεν θα αγκαλιαστούμε πλήρως. Μόνο όταν προσπαθούμε να κατανοήσουμε από πού προερχόμαστε μπορούμε πραγματικά να καταλάβουμε ποιοι είμαστε.

H Thea Halo στον φωτεινό χάρτη του Πόντου αναζητάει το χωριό της τον Άγιο Αντώνιο
Σύλλογος Ποντίων στο Χορτοκόπι Καβάλας

Και πότε φτάσατε εσείς η ίδια σε αυτή την κατανόηση;


Καταρχάς όταν επισκέφθηκα την Τουρκία. Ήταν η πρώτη φορά που αισθάνθηκα να συνδέομαι με την κληρονομιά μου. 
Εδώ στην Αμερική, κανείς δεν ξέρει ποιοι είναι οι Έλληνες του Πόντου. 
Και όλοι μου λένε ότι δεν μπορώ να είμαι Ασσύρια, επειδή οι ​​Ασσύριοι δεν υπάρχουν πια. 

Σκέφτηκα:  «Πώς μπορώ να είμαι κάτι που δεν υπάρχει;»
Δεν είχα κληρονομιά μέχρι να σταθώ στη γη της μητέρας μου, και έπειτα του πατέρα μου. 
Για πρώτη φορά στη ζωή μου ένιωσα να συνδέομαι με αυτούς τους ανθρώπους, που είναι τελικά ο λαός μου.
 Και αφού έγραψα την ιστορία της μητέρας μου, που περιείχε τη Γενοκτονία των Ποντίων, των Ασσυρίων και των Αρμενίων, ξεκίνησα να κάνω έρευνες για τη γενική ιστορία, για το βιβλίο, και συνειδητοποίησα πόσο σημαντική ήταν η ιστορία τους.
 Η σκέψη ότι  λαοί αυτοί είχαν ζήσει σε μια γη για τρεις χιλιάδες χρόνια και περισσότερο, είναι μια πολύ ισχυρή διαθήκη και δεν  μπορούν απλώς να αφαιρεθούν από το πρόσωπο γης και ούτε μπορεί η μνήμη τους να πάψει να υπάρχει, εδώ αλλά και όπου αλλού στη γη! 

Αυτό που σίγουρα ολοκληρώνει μια γενοκτονία, είναι όταν κανείς δεν έχει ακούσει για τον λαό σου. 
Κάποιοι  με ρωτούν γιατί ονόμασα το βιβλίο μου «Ούτε το όνομά μου». 
Ο λόγος είναι ότι η μητέρα μου έχασε τα πάντα, την οικογένεια της, το σπίτι της, τη γλώσσα της και τη χώρα της, ακόμη και το όνομά της. 
Αλλά πολλοί Έλληνες Πόντιοι και Ασσύριοι, μου είπαν ότι ο τίτλος έχει μεγαλύτερη σημασία γι 'αυτούς.
Σημαίνει ότι ακόμη και τα επίθετα, Έλληνας Πόντιος και Ασσύριος, χάθηκαν από τον κόσμο. 

Ήταν μια ενδιαφέρουσα αποκάλυψη για μένα.

Πολλοί Αρμένιοι αποδίδουν μεγάλη σημασία στα εδάφη που έχασαν. Γενοκτονία για αυτούς δεν είναι «απλώς» η εξόντωση ενάμιση εκατομμυρίου Αρμενίων, αλλά και η απέλαση ενός ολόκληρου λαού από τη γη του, καθώς και η εξόντωση ενός πολιτισμού.
 Όταν μιλάτε για την «γη του πατέρα σας» και τη «γη της μητέρας σας», τρέφεστε με  τα ίδια συναισθήματα;

Σχεδόν κάθε αρχαίος πολιτισμός έχει αυτό το δεσμό με τη γη. 
Τι άλλο είναι ένα μέρος που το ονομάζουμε «σπίτι μας»; 
Όταν στάθηκα σε αυτή τη γη, για πρώτη φορά στη ζωή μου, μπόρεσα να αισθανθώ πραγματικά τους προγόνους μου, τους παππούδες μου.
Έγιναν πραγματικότητα για μένα, για πρώτη φορά. 
Ήταν μέρος αυτής της γης τους, όπως τα βράχια, τα δέντρα, τα βότανα. 
Ο ιδρώτας τους και το αίμα τους ανακατεύτηκε με τη γη για χιλιάδες χρόνια. 
Πώς μπορεί κάποιος να φύγει μακριά, χωρίς να αισθανθεί ότι ένα μέρος του εαυτού του έμεινε πίσω, όπως ένα ακρωτηριασμένο χέρι ή πόδι που εξακολουθεί να στέλνει μηνύματα στον εγκέφαλο, ακόμη και όταν δεν είναι εκεί. 
Μια μέρα η μητέρα μου είπε: «Ξέρεις, όταν γεννηθείς σε μια χώρα, υπάρχει πάντα ένα κομμάτι του εαυτού σου που εξακολουθεί να αισθάνεται ότι αυτή η χώρα είναι το αληθινό σπίτι σου.»

http://taxalia.blogspot.gr/2014/05/105.html

Η Sano Halo (Eυθυμία Βαρυτιμιάδου) πέθανε στα 105 της χρόνια φέτος στις 30 Απριλίου 2014. 

Στις  9 Μαΐου του 2009 η Γιαγιά του Πόντου γιόρτασε τα εκατοστά γενέθλιά της στη Μονή της Παναγίας Σουμελά στο Νιου Τζέρσεϊ των ΗΠΑ.

Στις 12 Ιουνίου 2009 είχε απονεμηθεί τιμητικά η ελληνική υπηκοότητα σε μητέρα και κόρη, κάτι το οποίο αποτελούσε διακαή πόθο και των δύο και βέβαια πάγιο αίτημα των Ποντίων της Αμερικής. 

Η μητρότητα μέσα από αρχέγονα σύμβολα και μύθους

Mother Earth

Το θαύμα της μητρότητας

Το Πρότυπο της Μητέρας είναι ίσως από τις πιο περίπλοκες μυθολογικές και ψυχολογικές έννοιες. Αποκρυσταλλώνει ιδέες όπως η ζωή μέσα στη μήτρα, ύπαρξη στα σκοτάδια έξω από το χρόνο, το Τραύμα της γέννησης, το "ένα" της μητέρας και του παιδιού, την επιθυμία για μια επιστροφή στην προφυλαγμένη ύπαρξη στη μήτρα, την ενστικτώδικη γνώση της προέλευσης της ανθρωπότητας.

Σύλληψη, εγκυμοσύνη και γέννα αποτελούν ένα σημαντικό σταθμό στην προαιώνια ιστορία μιας γυναίκας. Το φαινόμενο της εγκυμοσύνης είναι σχεδόν θαυμαστό στην ουσία του, γιατί η γυναίκα πολλαπλασιάζει τον εαυτό της, μεταβιβάζοντας τα χαρακτηριστικά της σ'ένα άλλο πλάσμα και γίνεται το κανάλι που φέρνει μια ψυχή στη ζωή. Επί εννιά μήνες δημιουργεί, σχηματίζει ένα κορμί, σαν ένας αλχημιστής μεταμορφώνει συστατικά σε ζωντανό υλικό. Στους μήνες της εγκυμοσύνης η γυναίκα λάμπει, οι κόρες των ματιών της διαστέλλονται, ακτινοβολεί από ομορφιά, ευτυχία κι ευδαιμονία. Σαν αληθινή μάγισσα, όσο περισσότερα προσφέρει τόσο περισσότερα παίρνει, δημιουργώντας έναν κύκλο που δένει με μάγια ψυχή και σώμα, που μπορεί να την ανεβάσει στην κορυφή της ολοκλήρωσης και που δύσκολα μπορεί να συγκριθεί με οποιεσδήποτε άλλες καταστάσεις.

Danu, Celtic Irish Mother Goddess of Fertility and Creation.

Αrtist Megan Welti

Ο ρόλος της μητέρας, της ιέρειας που μυεί το παιδί στα μυστήρια του κόσμου, είναι κατά συνέπεια, θεμελιώδους σημασίας γιατί αντιπροσωπεύει την πεμπτουσία της γυναίκας που αυτή διαμορφώνει τα αισθήματα αγάπης για τη ζωή και για τις σχέσεις με τους άλλους, στην ψυχή του παιδιού. Μέσα από τα δικά της μάτια και τις δικές της αισθήσεις το παιδί θα μάθει πώς να συμπεριφέρεται και να εμπιστεύεται τη διαίσθηση του. Και οι άντρες και οι γυναίκες, όντας ενήλικες διατηρούν πολλές συνήθειες που τους δίδαξε η μητέρα τους ιδαίτερα στο οικείο περιβάλλον του σπιτιού και της οικογένειας.

Έτσι προβλήθηκε στο μακρόκοσμο του μύθου κι έγινε νόμος όλων των πραγμάτων, η εμπειρία της γέννησης και της μητρότητας: η γη γίνεται Μητέρα - Γη, το νερό γίνεται η μήτρα απ'όπου προήλθε ο κόσμος. Κάθε κομματάκι της ύπαρξης υπόκειται στο μύθο της αιώνιας επιστροφής που αντιπροσωπεύεται από το πρότυπο της μητέρας: σύλληψη, γέννηση, ζωή, θάνατος και ανα-γέννηση.

Η Μητέρα Σύμβολο Αιώνιας Επιστροφής

Ανάμεσα στα σύμβολα της γυναικείας θεάς της μητρότητας είναι η συνάντηση του Ουρανού και της Γης μέσα στο σώμα της μητέρας γιατί αυτή ενσαρκώνει ανθρώπινες ιδιότητες και ταυτόχρονα είναι φορέας και εκφραστής του θείου νόμου, που μέσ'απ'αυτόν συλλαμβάνονται, τρέφονται κι έρχονται στο φως της ζωής όλα τα πράγματα. 

Στ' αρχαία χρόνια, οι γυναίκες μέλλουσες μητέρες, θεωρούνταν ότι ενσάρκωναν και διαιώνιζαν τη βούληση της ουράνιας μητέρας• η ανθρώπινη μοίρα τους ήταν η αντανάκλαση του νόμου της γυναικείας αρχής.

Το πρότυπο της μητέρας είναι στην ψυχή μας ένα σύμβολο που ανατρέχει στην πρώτη μας πηγή. Αντιπροσωπεύει το κέντρο που μας δημιούργησε και που μ' αυτό ήμασταν κάποτε δεμένοι με τον ομφάλιο λώρο. Μετά τη γέννηση, όταν ο ομφάλιος λώρος κόβεται, ο δεσμός συνεχίζεται στην ψυχή και τα αισθήματα μας. 

Καθοδηγούμενη μόνο από το ασυνείδητο η ζωγραφική, αποκαλύπτει σύμβολα της προσωπικής μας εμπειρίας, του δικού μας προτύπου. Το σύμβολο της Μητέρας είναι ένα ψυχικό δυναμικό, που αγκαλιάζει τα πάντα και σχεδιάζεται μ' έναν κύκλο με διακοσμητικά στο κέντρο του.

Η Πανσέληνος σαν Σύμβολο της Μητέρας - Θεάς

Η σελήνη, όντας κάτι περισσότερο από εμπνευσμένη ποιητική μεταφορά για τις ευγενικές και μυστηριώδικες δυνάμεις της νύχτας, της χάσης και της γέμισης της, αντιπροσωπεύει τη σταθερή αρχή της θηλυκότητας. 

Η Πανσέληνος στέκεται στο κέντρο του σεληνιακού κύκλου ανάμεσα στη χάση και τη γέμιση.

Η στρογγυλάδα της και η πληρότητα της έχουν καταλήξει, μέσα από τους αιώνες, ν' αντιπροσωπεύουν την πλήρη έκφραση του δυναμικού μιας γυναίκας σε σχέση με την εγκυμοσύνη και τη μητρότητα. Το σώμα της γυναίκας φθάνει στη φυσική του κορύφωση κατά την εγκυμοσύνη και τη γέννα γιατί αυτές οι στιγμές απαιτούν τη μεγαλύτερη φυσική δύναμη και πληρότητα.

"Sophia - Peace Through Wisdom" ,Pamela Matthews

Η Γυναίκα - Ίσις

Η Ίσις λατρευόταν σ' ολόκληρη την αρχαία Μεσοποταμία σαν η βασίλισσα που γέμισε με δώρα και πλούτη την ανθρωπότητα και τη γη. Οι δυνάμεις της είναι ανθρώπινες και θεϊκές, γιατί συνέλαβε κι ανάθρεψε το γιό της τον 'Ωρο για να γίνει βασιλιάς της Αιγύπτου και θρήνησε το θάνατο του συζύγου της όπως θα 'κανε κάθε γυναίκα. Ο ρόλος της σαν μητέρας και συντρόφισσας του Όσιρι εξιδανικεύτηκε στη μυθολογία της αιγυπτιακής θρησκείας, γιατί η μορφή της ενσαρκώνει τον τόπο καταγωγής όλων των πραγμάτων και το επίκεντρο της γυναικείας δύναμης.

Η Θεά Ίσις

Το πρότυπο της Ίσιδας αντιπροσωπεύει τη δύναμη της γυναίκας σ' όλη της την άνθιση.  Η εγκυμοσύνη, η γέννα και η μητρότητα αντιπροσωπεύουν για την Ίσιδα γυναίκα μια συνειδησιακή κίνηση, ένα βήμα προς την αποκάλυψη της προσωπικής της γυναικείας δύναμης. Η μητέρα Ίσις στέκεται στο κέντρο της ύπαρξης, σαν ένα ανοιχτό πέρασμα για το ποτάμι της ζωής και ξέρει συνειδητά ότι η πράξη της είναι η απαραίτητη επανάληψη της συνεχούς αναγέννησης της φύσης, που χωρίς αυτήν όλα τα ζωντανά πλάσματα θ' αφανίζονταν.

Η γυναίκα 'Ισις, λοιπόν, μπορεί να βιώσει τη μητρότητα σαν να είναι το σώμα της ένα κανάλι που το παραχωρεί για να περάσει από μέσα του η καινούργια ζωή που θα γεννηθεί, θεωρώντας δευτερεύουσας σημασίας τα πιο ανθρώπινα αισθήματα της, όπως την περηφάνια της για το μωρό και την επιθυμία της να είναι αυτό μοναδικά δικό της και ν' ανατραφεί σύμφωνα με τις δικές της αρχές και κοσμοθεωρία. Η μητέρα Ίσις θα προσπαθήσει να διατηρήσει την ατομικότητα του παιδιού σε όλη τη διάρκεια της ανατροφής του, προσέχοντας να μην αποτυπώσει πάνω στην ψυχή του, τους δικούς της φόβους και επιθυμίες.

Mother (Goddess) giving birth to her child (God)

Ο πυρήνας του προτύπου της Ίσιδας είναι η συναίσθηση του ότι αυτή είναι η έδρα της ζωής, η συνειδητοποίηση, από τη γυναίκα του ρόλου της σαν αυτής που δίνει το ξεκίνημα μιας καινούργιας ζωής, σαν τροφού και σαν μέσου της ολοκλήρωσης της ζωής. Αυτή η γνώση διαποτίζει ολόκληρο το χαρακτήρα της γυναίκας Ίσιδας που κατέχει το "θεόσταλτο" δώρο να εξουσιάζει τη μοίρα της . Η γυναίκα Ίσιδα ξέρει, μ' άλλα λόγια, ότι η ζωή της κι ο ρόλος της σαν μητέρας είναι μέρος του μεγάλου ιστού που αποτελεί το καλούπι της ύπαρξης. Την καθησυχάζει λοιπόν, η γνώση ότι οι αποφάσεις της δεν είναι μια μοναχική κραυγή αλλά ότι ενισχύονται από τα ίδια τα φυσικά φαινόμενα. Η μητρότητα της, της θυμίζει τα λουλούδια που ανοίγουν τα πέταλα τους για να δεχτούν το φως του ήλιου, της σελήνης που λάμπει τη νύχτα, των αστεριών και ολόκληρου του κόσμου που πάλλει στο ρυθμό της ζωής της.

Mother earth

Η Μητέρα - Δήμητρα

Οι γυναίκες που έχουν σαν πρότυπο τη Δήμητρα έχουν μια βαθιά ριζωμένη ανάγκη να γίνουν μητέρες. Αυτή η ανάγκη μπορεί να εκδηλωθεί μόνο με τη λαχτάρα να φέρουνε στον κόσμο ένα παιδί. Χωρίς παιδί, είναι πιθανό να νιώθουν σωματικά και ψυχολογικά άγονες, άδειες, και σαν να μην μπορεί ένα μεγάλο μέρος της προσωπικότητας τους να βρει έναν σωστό τρόπο έκφρασης. Η μήτρα μπορεί να θεωρηθεί σαν το κέντρο της θηλυκότητας μιας γυναίκας. Ίσως αυτή η αίσθηση του "κενού", να κάνει μερικές γυναίκες να νιώθουν και ψυχολογικά ανολοκλήρωτες.

Η επιδίωξη προσωπικής επιτυχίας στην επαγγελματική σταδιοδρομία μιας γυναίκας, μπορεί να της φανεί σαν διατάραξη του παραδοσιακού γυναικείου ρόλου που δίνει στη γυναίκα Δήμητρα τόση ασφάλεια και ικανοποίηση. Ίσως να μην καταλάβει ποτέ απόλυτα το φεμινισμό, επειδή μπορεί να νιώσει ότι απειλείται από τα θέματα που θίγει, δίνοντας τους την ερμηνεία, ότι υποτιμά το ρόλο της μητέρας, ρόλο πρωταρχικής σημασίας στην ψυχή της.

Blooming life - by Christian Schloe

Η γυναίκα Δήμητρα ζει την εμπειρία της εγκυμοσύνης και της γέννας σαν μια διαφορετική συνειδησιακή κατάσταση. Αυτό μπορεί ν' αντιπροσωπεύει την κορύφωση της ικανοποίησης, της ευτυχίας και της εσωτερικής ολοκλήρωσης. Αυτούς τους ευλογημένους μήνες, νιώθει ασφαλής γιατί έχει το παιδί μέσα στην κοιλιά της ξέρει ότι μετά τη γέννα, το παιδί σταδιακά θ' αναπτύξει δική του προπωπικότητα και δεν είναι παρά η αρχή του τέλους, γιατί το παιδί αναγκαστικά κάποια μέρα θα φύγει κι αυτή η φυγή αντιπροσωπεύει ολοκληρωτική προσωπική καταστροφή για τη Δήμητρα. 

Αντίθετα από την Ίσιδα που ξέρει ότι αυτή δεν είναι παρά ο φορέας της ύπαρξης του παιδιού, η γυναίκα Δήμητρα αγαπάει το παιδί της απ'την πρώτη μέρα με κτητικότητα. Το παιδί είναι δικό της κι ο δεσμός που αναπτύσσεται ανάμεσα τους είναι ο πιο ισχυρός της ζωής της. Θα ήταν λάθος να πιστέψει κανείς ότι η γυναίκα Δήμητρα είναι μονάχα μια εγωίστρια στην αγάπη της για το μικρό της, γιατί πραγματικά νιώθει ότι αυτή είναι εκείνη που πρέπει να το καθοδηγήσει μέσα στη ζωή ανοίγοντας τις θαυμάσιες πύλες της. Δεν έχει μάτια παρά μόνο για το μωρό της, μπορεί μέχρι και να ξεχάσει ότι υπάρχει ο σύζυγος, στρέφοντας ολόκληρη την προσοχή της στο νεογέννητο. 

Demeter (Collage, 2012) by Jessica Jernigan

Όταν τα παιδιά μεγαλώσουν αρκετά και θέλουν να φύγουν απ' το σπίτι η γυναίκα Δήμητρα νιώθει ότι απειλούνται τα θεμέλια της ύπαρξης της. Προσπαθεί να εμποδίσει την απόφαση τους με κάθε δυνατό τρόπο, επειδή φοβάται ότι χωρίς την προστασία της κάτι κακό σίγουρα θα τους συμβεί. Αυτή τη φυσική εξέλιξη τη βλέπει σαν μια μεγάλη προσωπική συμφορά που ξαφνικά θα βάλει τέλος στην ενεργό συμμετοχή της στη ζωή. 

Στο μύθο, η Δήμητρα κάθεται λυπημένη κάτω απ'τη σκιά μιας ελιάς δίπλα στο πηγάδι. Μπορούμε να τη δούμε σαν φυσιολογική στάση της μητέρας Δήμητρας όταν τα παιδιά εγκαταλείπουν το σπίτι. Καταλαμβάνεται από τρομερή κατάθλιψη και νιώθει σαν να θάφτηκε σε μια τρύπα, χωρίς κανένα σκοπό και κάποια κατεύθυνση στη ζωή της, και δεν ξέρει πια πώς να χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις της. Η ζωή της γίνεται στείρα, όπως στο μύθο που απαγορεύει στους σπόρους να φυτρώνουν μέχρι να της επιστρέψουν την κόρη της, την Περσεφόνη. 

Η Δήμητρα περιμένει την κόρη της 

Οι άντρες που αναζητούν μια μάνα στη σύντροφο τους, προσελκύονται βαθιά απ'τη γυναίκα Δήμητρα, επειδή τους ικανοποιεί, καθώς ανταποκρίνεται πάντα στις ανάγκες με τη στοργή και την πρακτική της. Παρέχει μια όμορφη, ζεστή κι άνετη φωλιά στο σύντροφο της όπου μπορεί αυτός να βρεί καταφύγιο μακριά απ'τα γεγονότα του έξω κόσμου. Κι όταν μεταχειρίζεται τον άντρα της σαν ένα χαμένο παιδάκι, φροντίζοντας το πλύσιμο των ρούχων του, μαγειρεύοντας λουκούλλεια γεύματα, επιβάλλοντας του ώρες ύπνου και ώρες ανάπαυσης, το αποτέλεσμα θα είναι μια παιδιάστικη συμπεριφορά από μέρος του άντρα.

Η σοφία των γηρατειών διδάσκει στη γυναίκα Δήμητρα την ομορφιά και την ευλογία της απόκτησης ενός παιδιού και της ανατροφής του μέχρι την ενηλικίωση• και μετά τον αποχωρισμό την ευγνωμοσύνη από μέρους του παιδιού και την εγγύηση ότι αυτό πάντα θ' αναζητά την υποστήριξη και τη συμβουλή της.

Το παιδί πάντα θ'ανταποκρίνεται, γιατί η έλξη ανάμεσα στη μητέρα και το παιδί είναι μια από τις πιο ισχυρότερες στην ψυχή μας. Εύκολα ενεργοποιείται, όταν η γυναίκα που νιώθει σαν τη Δήμητρα κουβεντιάζει με κατανόηση και συμμετέχει στον κόσμο τους μεσ' από μνήμες που ανασύρει απ' την παιδική της ηλικία. 

Δήμητρα και Περσεφόνη

Το Πρότυπο της Παρθένου Μαρίας

Το πρότυπο της Παρθένου Μαρίας λειτουργεί σε μια γυναίκα όταν αυτή βιώνει την εγκυμοσύνη και τη γέννα σαν πνευματική εμπειρία. Περιμένει τη γέννηση του "μικρούλη" σαν να πρόκειται για κάποιο θαύμα και μια βαθιά αίσθηση ειρήνης την πλημμυρίζει, κι αυτό το παρατηρούν όλοι γύρω της.

Πολλές γυναίκες με τις ιδιότητες της Μαρίας είναι σε θέση να πουν, πότε μπαίνει στο σώμα τους η ψυχή του παιδιού και παραμένουν βαθιά συντονισμένες με τα αισθήματα και τα σκιρτήματα του. Στο μύθο, ο αρχάγγελος Γαβριήλ ευαγγελίζεται την επικείμενη ενσάρκωση του μικρού Ιησού στη μήτρα της Μαρίας, κάτι που ίσως μεταφορικά να δηλώνει τη στιγμή ακριβώς που η ψυχή του παιδιού κάνει γνωστή την εμφάνιση του στη μητέρα μέσα από όνειρο ή όραμα. 

Άμωμος σύλληψη, Giovanni Battista Tiepolo, Prado

Τα αποσπάσματα είναι παρμένα από το βιβλίο "Το τραγούδι της θεάς Εύας" της Manueta Dunn Mascetti, εκδόσεις Γκοβόστη, 1990

Το Τραγούδι της Θεάς Εύας είναι το τραγούδι όλων των γυναικών. Μια μελωδία που αντηχεί αιώνες, την τραγουδούν οι θεές που προίκισαν τις γυναίκες με δύναμη και ανεξαρτησία. (από το οπισθόφυλλο της έκδοσης)