1η ΕΝΟΤΗΤΑ, Από τον τόπο μου σ' όλη την Ελλάδα

Μορφές του υποκειμένου

ουσιαστικό	Η παιδεία είναι προϋπόθεση της πνευματικής ελευθερίας. Το καπέλο έπεσε στο πάτωμα.
αντωνυμία	Πόσοι δήλωσαν συμμετοχή;  Ώστε εσύ πήρες τηλέφωνο! Οι άλλοι στάθηκαν μακριά.
άρθρο + επίθετο	Η Τρίτη (η τρίτη ημέρα) ήταν μια ανοιξιάτικη ημέρα. Ο τελευταίος να σβήσει το φως. Οι περισσότεροι αποδοκίμασαν τη συμπεριφορά του.
άρθρο + μετοχή	Οι κυβερνώντες δεν πρέπει να είναι αλαζόνες. Οι διδάσκοντες οφείλουν να σέβονται την προσωπικότητα των μαθητών. Οι αδικημένοι συγκεντρώθηκαν για να διαμαρτυρηθούν.
άρθρο + πρόταση	Το πόσο με στενοχώρησες δε λέγεται. Ήταν άδικο το να τον απολύσουν σε τέτοια ηλικία. Είναι φανερό το γιατί δεν ήρθε.
άρθρο + άλλο μέρος του λόγου	Το πέρα δώθε τόση ώρα ήταν πολύ κουραστικό. Το «Κατεδαφιζόμεθα» είναι μυθιστόρημα της Α. Σωτηρίου. Απαγορεύεται το απαγορεύεται! Το Α είναι το πρώτο γράμμα της αλφαβήτου.
πρόταση χωρίς άρθρο	Το ρήμα που έχει υποκείμενο πρόταση χωρίς άρθρο είναι είτε απρόσωπο (ή τριτοπρόσωπο) είτε απρόσωπη έκφραση. Αξίζει να επισκεφτεί κανείς την Κέρκυρα το Πάσχα. Πρέπει οπωσδήποτε να λάβεις τα μέτρα σου. Είναι καιρός να αντιδράσεις. Υπάρχει χρόνος να γίνουν διορθωτικές κινήσεις. Δεν είναι σωστό να λες ψέματα. Αναμενόμενο ήταν να αποτύχεις.

Εκφορά του υποκειμένου

Η εκφορά του υποκειμένου γίνεται σε:

πτώση ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ (ενικού ή πληθυντικού αριθμού)

•  ΕΞΑΙΡΕΣΗ: περί, γύρω, σε + αιτιατική - δηλώνεται ποσό κατά προσέγγιση.

π.χ. Για την κατάσβεση της πυρκαγιάς αξιοποιήθηκαν περί τους πενήντα δασοπυ­ροσβέστες.

Ακούστηκαν γύρω στους δέκα πυροβολισμούς.

• Πάντως, ακόμα και σ' αυτές τις περιπτώσεις μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το σχήμα: περίπου, πάνω, κάτω, σχεδόν + ονομαστική.

π.χ. Στο διαγωνισμό έλαβαν μέρος περίπου χίλιοι υποψήφιοι. (Στο διαγωνισμό έλαβαν μέρος περί τους χίλιους υποψήφιους.)
 

Παράλειψη του υποκειμένου

1) α΄ή β΄πρόσωπο (χωρίς έμφαση):  

Διαβάζω. Γιατί αργήσατε; Αλλά: Εγώ δεν είμαι ψεύτης. Εγώ θα πάω ή αυτός;

2) γ΄ πρόσωπο: 

• Πέρασε ο Γιάννης, αλλά έμεινε (ο Γιάννης) λίγο. (εννοείται από τα συμφραζόμενα)

• Μα είναι ολόιδιοι! Πώς τους ξεχωρίζουν (οι άνθρωποι); (γενική έννοια)
• Τώρα σημαίνει τον εσπερινό. (η καμπάνα) (ένα μόνο υποκείμενο εννοείται)
• Θα βρέξει. Βραδιάζει. Ξημερώνει. (φυσικό φαινόμενο, έναρξη χρονικής φάσης)  

ΑΠΡΟΣΩΠΑ ΡΗΜΑΤΑ - ΑΠΡΟΣΩΠΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ 

 

Oρισμένα ρήματα χρησιμοποιούνται στο τρίτο ενικό πρόσωπο και δεν έχουν υποκείμενο πρόσωπο ή πράγμα ή αντωνυμία που να υπάρχει ή να εννοείται. 

Ως υποκείμενο παίρνουν μια πρόταση, που αρχίζει με τις λέξεις να (βουλητική πρόταση ), ότι, πως, που (ειδική πρόταση), μήπως (ενδοιαστική πρόταση), αν, πώς, γιατί (πλάγια ερωτηματική πρόταση)Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, δεν παίρνουν υποκείμενο. Τα ρήματα αυτά λέγονται απρόσωπα. 

• Κατεξοχήν απρόσωπα ρήματα είναι τα εξής ρήματα: απαγορεύεται, ανακοινώνεται, αποφασίζεται, διαδίδεται, φαίνεται, πρέπει, εννοείται, ψιθυρίζεται, συμφέρει, χρειάζεται, υποτίθεται, πρόκειται, συμβαίνει, επιτρέπεται, πιστεύεται, λέγεται, ακούγεται, κ.ά.

• Ρήματα που αναφέρονται σε φυσικά φαινόμενα ή στην έναρξη χρονικών διαστημάτων: αστράφτει, βραδιάζει, δροσίζει, καλοκαιριάζει, φέγγει, χιονίζει, ψιχαλίζει, φωτίζει, μπουμπουνίζει, ξημερώνει, φυσά κ.ά.

• Απρόσωπες εκφράσεις: καλό είναι, είναι δίκαιο, χρήσιμο είναι, είναι σωστό, είναι γεγονός, είναι ανάγκη/αναγκαίο, είναι φυσικό, είναι αναπόφευκτο, είναι ντροπή, είναι βέβαιο, είναι ψέμα κ.ά.

Προσοχη:  Ένα ρήμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως προσωπικό και ως απρόσωπο. π.χ.


• Απαγορεύεται το κάπνισμα. (προσωπικό) αλλά Απαγορεύεται να καπνίζετε. (απρόσωπο)
• Ο ασθενής χρειάζεται φροντίδα (προσωπικό) αλλά Χρειάζεται να προσπαθήσεις περισσότερο (απρόσωπο)
• Απαιτείται προσοχή (προσωπικό) αλλά Απαιτείται να προσέχετε περισσότερο(απρόσωπο)


ΑΣΚΗΣΗ


Στις προτάσεις που ακολουθούν να διακρίνετε τα ρήματα σε  απρόσωπα και προσωπικά και να βρείτε τα υποκείμενά τους.


1.       Απαγορεύεται ο απόπλους των πλοίων λόγω σφοδρής θαλασσοταραχής.
2.       Χρειάζεται ν’ αλλάξουν πολλά πράγματα εδώ μέσα.
3.       Είναι ευκαιρία να γνωρίσεις νέους φίλους.
4.       Φημολογείται ότι θα γίνουν άμεσα περικοπές και απολύσεις στο προσωπικό της επιχείρησης.
5.       Το Ναύπλιο δε χρειάζεται συστάσεις, πόδια χρειάζεται.
6.       Επιβάλλεται να τηρούνται οι κανόνες συμπεριφοράς εντός και εκτός τάξης.
7.       Ο προϊστάμενος επιβάλλεται στους υπαλλήλους του με την προσωπικότητα και το κύρος του.
8.       Είναι γεγονός ότι ο τουρισμός συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας.
9.       Αστράφτει και βροντά. Όπου να ’ναι θα ξεσπάσει μπόρα.
10.   Υπάρχει φόβος μήπως δε γυρίσει ποτέ πίσω.
11.   Είτε βραδιάζει είτε φέγγει μένει λευκό το γιασεμί. (Γ. Σεφέρης)
12.   Δε με συμφέρει η πρότασή σου. Συμφέρει να περιμένουμε ακόμα λίγο καιρό.
13.   Η περιοχή αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε τουριστικό θέρετρο.
14.   Είναι ζήτημα αν θα βγει άμεσα η οικονομία μας από την ύφεση.
15.   Μπορεί να μη με ξαναδείς ποτέ. Είναι κρίμα να μαλώνουμε.
16.   Ενδέχεται να μεταναστεύσει μεγάλος αριθμός νέων τα επόμενα χρόνια.
17.   Δεν υπάρχει εξήγηση ούτε πώς έφτασε ως εκεί ούτε αν τελικά το μετάνιωσε.
18.   Είναι γεγονός ότι δε φαίνεται ακόμα έξοδος από την κρίση.
19.   Φαίνεται ότι άδικα καταδικάστηκε. Είναι αμφίβολο αν διέπραξε αυτός το έγκλημα.
20.   Είναι ντροπή που δεν τον κάλεσες. Δεν πρόκειται να σε συγχωρήσει ποτέ. 

                            

Τουρισμός- τρόποι ανάπτυξης παραγράφων

Τουρισμός είναι η προσωρινή μετακίνηση ανθρώπων από τον τόπο της μόνιμης κατοικίας τους στο εσωτερικό της χώρας ή στο εξωτερικό για να ψυχαγωγηθούν, να ξεκουραστούν και να επισκεφτούν διάφορα αξιοθέατα.                                                                                      

 (λεξικό Τριανταφυλλίδη)

Στην εποχή μας, όλο και περισσότε­ροι άνθρωποι αποκτούν, σε αντίθεση με  παλιότερες εποχές, το προνόμιο να ταξιδεύουν  και να κάνουν τουρισμό. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου και η σχετική οικονομική άνε­ση, η αύξηση του χρόνου διακοπών και η ανάγκη του ανθρώπου για ψυχαγωγία και αναψυχή στο διάστημα αυτό, η οργάνωση και η διαφήμιση των ταξιδιών από ειδικευμένες επιχειρήσεις, καθώς και η ευκολία μετακίνησης που προσφέ­ρουν τα σύγχρονα μέσα συγκοινωνίας επιτρέπουν σε πολλούς ανθρώπους, ανε­ξάρτητα από την κοινωνική τους θέση και την επαγγελματική τους ιδιότητα, να προγραμματίζουν και να πραγματοποιούν -μάλιστα πολύ συχνά- ταξίδια ανα­ψυχής όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας τους, αλλά και στο εξωτερικό.

Τα ταξίδια αποτελούν ιδιαίτερα για το σημερινό άνθρωπο μια από τις σπουδαιότερες και ωραιότερες μορφές ψυχαγω­γίας. Μας δίνουν πρώτον την ευκαιρία να ξεκουραστούμε, να χαλαρώσουμε από το άγχος και την ένταση της καθημερινής ζωής, ενώ με τις κάθε είδους συγκινήσεις που μας προσφέρουν μας απομακρύνουν από τις έγνοιες και τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Επιπλέον μας δίνουν την ευκαιρία να γνωρίσουμε άλλους τόπους με διαφορετικά ήθη και έθιμα, τρόπο ζωής, αντιλήψεις και νοοτροπία και να ανακαλύψουμε τις ποικίλες ιστορικές, αρχαιολογικές και φυσικές ομορφιές τους.Έτσι διευρύνουν τους πνευματικούς μας ορίζοντες και πλουτίζουν τις εμπειρίες μας. Αποτελούν εξάλλου μια αφορμή για να κάνουμε καινούριες γνωριμίες και να αποκτήσουμε νέους φίλους. Γενικότερα, μας δημιουργούν χαρούμενη διάθεση και μας βοηθούν να αντιμετω­πίσουμε με αισιοδοξία και δύναμη τις δυσκολίες της ζωής.  

                            

Σπ. Κούτρας, Πειστικός λόγος, τεύχ. β', εκδ. Σαββάλας

  

Σε μια εποχή που οι επιστήμονες «κρούουν» το καμπανάκι του κινδύνου για τις αρνητικές επιπτώσεις της μόλυνσης του πλανήτη, ο «μαζικός τουρισμός» θεωρείται ένας από τους κύριους ενόχους.Ο «μαζικός τουρισμός»  είναι ο τουρισμός του «πακέτου» και της παραλίας. Είναι μαζικός (μεγάλης κλίμακας), απρόσωπος και παθητικός, αφήνει πολύ μικρό βαθμό ελευθερίας στα άτομα. Με την άναρχη ανάπτυξή του και την υπερσυγκέντρωση ανθρώπινων δραστηριοτήτων που επιφέρει στο χώρο, αλλάζει βαθμιαία τη λειτουργία της φύσης, καταναλώνει τους μη ανανεώσιμους φυσικούς πόρους, μειώνει την βιοπικοιλότητα. Συχνά μετατρέπει ανεπανόρθωτα τα τοπία, χτίζοντας αλόγιστα ξενοδοχεία σε γραφικές παραλίες, επεκτείνει τις αστικές ζώνες και παράγει σημαντικά φορτία αποβλήτων. Έτσι απαξιώνει «το έδαφος που πατάει» και βαθμιαία αυτοκαταργείται χάνοντας το δυναμισμό του.

Σε αντιπαράθεση με το μαζικό τουρισμό, ο εναλλακτικός τουρισμός δεν είναι «μεγάλης κλίμακας», αλλά απευθύνεται σε μεμονωμένες ομάδες ατόμων με διάφορα ενδιαφέροντα (φύση, πολιτισμό, παράδοση, αθλητισμό, επιστήμη, θρησκεία κλπ). Είναι ήπιος και επιλεκτικός τουρισμός, ιδιαίτερα απαιτητικός, συμμετοχικός σε μικρές ομάδες, πιο ανεξάρτητος, με μεγάλο βαθμό ελευθερίας στα άτομα και με σεβασμό στο περιβάλλον και στην παράδοση. Αξιοποιεί την τοπική κουζίνα και προωθεί έτσι τα τοπικά προϊόντα. Ωφελεί τους πολλούς και τους μικρούς (και όχι τους λίγους και τους μεγάλους). Προσφέρει στους τουρίστες εμπειρίες με ποιότητα και «χρώμα». Συμβάλλει, τέλος στην επιβίωση και αναζωογόνηση της υπαίθρου.

Περιβαλλοντική ομάδα 6^ου ΤΕΕ Ηρακλείου Κρήτης - Εναλλακτικός Τουρισμός(Διασκευή)

 

Ανάμεσα στον περιηγητή και τον τουρίστα υπάρχουν βασικές διαφο­ρές, οι οποίες έχουν σχέση κυρίως με το σκοπό για τον οποίο καθένας από τους δύο ταξιδεύει. Στόχος του περιηγητή είναι η γνώση. Ο περιηγη­τής είναι συνήθως άνθρωπος καλλιεργημένος με πνευματικά ενδιαφέρο­ντα και θεωρεί τα ταξίδια ευκαιρία για να αποκτήσει γνώσεις και πνευ­ματικές εμπειρίες. Γι' αυτό επισκέπτεται και εξερευνά τόπους ιστορι­κούς, χώρους ιερούς, με καλλιτεχνικό ενδιαφέρον. Απεναντίας, οι τουρίστες ταξιδεύουν μαζι­κά και αποτελούν «όχλο», καθώς συμμετέχουν σε μεγάλες ομάδες που κινούνται μεν οργανωμένα αλλά άβουλα. Ταξιδεύουν λιγότερο από πε­ριέργεια να γνωρίσουν και περισσότερο για να αποδράσουν από την ανούσια και πληκτική ζωή τους. Η σχέση τους με τον τόπο και τους αν­θρώπους που επισκέπτονται είναι επιφανειακή, ενώ θεωρούν τα ταξίδια ως μέσο κοινωνικής διάκρισης. Γι' αυτό ταξιδεύοντας ικανοποιούν τη ματαιοδοξία τους για προβολή και επίδειξη.

Σπ. Κούτρας, Πειστικός λόγος, τεύχος β', εκδ. Σαββάλας (διασκευή)

 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Να βρείτε με ποιο τρόπο έχει αναπτυχθεί καθεμιά από τις παραπάνω παραγράφους.
2. Για ποιους λόγους ταξιδεύουν οι άνθρωποι; Γιατί σήμερα όλο και περισσότεροι άνθρωποι σε σχέση με το παρελθόν κάνουν τουρισμό;
3. Πού οφείλεται η έντονη στροφή σε μορφές εναλλακτικού-οικολογικού τουρισμού, που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια; Ποια τα οφέλη από τέτοιες μορφές τουρισμού; 

 

                                 Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου from Georgia Dimitropoulou