«I’ve Missed You» by Jeff Rowland
_____________
Μπήκε ο Νοέμβρης...
Μπήκε ο Νοέμβρης και ταξιδεύει· μ’ ένα τρένο, μ' ένα πλοίο, με ΚΤΕΛ. Ολόχρυσα δέντρα λίγα και γυμνά, πολλά όμως τα πεσμένα φύλλα - κίτρινα, κόκκινα, διπρόσωπα - και δάκρυα που σωπαίνουν στων φύλλων την άκρη.
Νοέμβρης με ομίχλες, σύννεφα μολυβιά, ψιλόβροχο, μπόρες, να σ’ αρπάζει η βροχή σ’ όνειρο ξένο, να μαυρίζει απ' το νερό η γκρίζα πέτρα, μια κίτρινη σελήνη κι ο άνεμος να παίρνει γράμματα, αγάπες, στιγμές ή να φέρνει ρίγη και κρυφή προσμονή.
Μικρός Νοέμβρης, αδιατάρακτος - τα ίδια πέρσι, τα ίδια φέτο - άλλοτε να παίρνει τη μορφή της που ανοίγει πληγές, που κρατάει δυο χρόνια με απατηλές υποσχέσεις, στάχτη χωρίς φωτιά κι άλλοτε πάλι στο έμπα του χειμώνα, ν' ανάβει καλοκαίρι σε μάτια ηλιοβρεγμένα, σε βλέμματα μεθυσμένα, σε φιλιά ζεστά.
Ουμβέρτος Αργυρός (1884-1963), Η κυρία με τα χρυσάνθεμα
__________
Μπήκε ο Νοέμβρης
Το χτες που μ’ αφήνει, μια μέρα μου σβήνει,
το σήμερα τρέχει και δε με προσέχει,
ας μη με προσέξει μέχρι να φέξει
και τ’ αύριο σαν φτάσει, θα μ’ έχει ξεχάσει.
Και μπήκε ο Νοέμβρης, πώς θα ΄ρθεις να με βρεις,
με τόσο χειμώνα πού να `βρω κρυψώνα,
να μην με αρπάξει, ρυτίδα μου φτιάξει
κι ο Μάρτης σαν φτάσει, θα μ’ έχει ξεχάσει.
Την Άνοιξη θα `ρθεις, θ’ ανοίγει ο Μάρτης,
θα δεις, θα `μαι μόνο παιδί είκοσι χρόνων,
κι ας βρήκα κρυψώνες σαράντα χειμώνες,
θα δεις, θα `μαι μόνο παιδί είκοσι χρόνων.
Στίχοι, μουσική & ερμηνεία: Λαθρεπιβάτες (Παντελής Θαλασσινός & Γιάννης Νικολάου)
(από τον δίσκο «Απόψε λέω να μην κοιμηθούμε», 1987)
Νοέμβρης μήνας ταξιδεύει...
Νοέμβρης μήνας ταξιδεύει μ' ένα τρένο
Αθήνα Λάρισα ωραία Θεσσαλία
Στην Κατερίνη ακούει τραγούδι αγαπημένο
με μια πληγή από παλιά μελαγχολία
Στη Σαλονίκη φθάνει απόγευμα στις έξι
μ' ένα καιρό που όλο σκέφτεται να βρέξει
Στη Σαλονίκη φθάνει απόγευμα στις έξι
μ' ένα καιρό που όλο σκέφτεται να βρέξει
Νοέμβρης μήνας...
Νοέμβρης μήνας με καράβι ταξιδεύει
Χανιά Ηράκλειο και κόλπο Μιραμπέλου
μεθυστικά στα πανηγύρια μνημονεύει
Αγ.Μηνά και Μιχαήλ του Αρχαγγέλου
Το Ρεθυμνιώτικο σκοπό παίζει στη λύρα
και λέει του έρωτα τα πάθη και τη μοίρα,
το Ρεθυμνιώτικο σκοπό παίζει στη λύρα
και λέει του έρωτα τα πάθη και τη μοίρα,
Νοέμβρης μήνας...
Νοέμβρης μήνας με το ΚΤΕΛ στην Πάτρα πάει
μέρα γιορτής νιώθει το κρύο ν' αγριεύει
αφού ευχήθηκε στην πόλη που αγαπάει
τριάντα μέρες στη βαλίτσα του μαζεύει
Η μοναξιά του σαν ανήμερο θηρίο
και φεύγει μ' ένα κουρασμένο λεωφορείο,
Η μοναξιά του σαν ανήμερο θηρίο
και φεύγει μ' ένα κουρασμένο λεωφορείο,
Νοέμβρης μήνας...
Στίχοι: Ηλίας Κατσούλης
Mουσική και ερμηνεία: Παντελής Θαλασσινός
(από το άλμπουμ «Καλαντάρι», 2006
Νοέμβρης μήνας δε θα μείνει...
Το τρένο φεύγει στις οκτώ ταξίδι για την Κατερίνη
Νοέμβρης μήνας δε θα μείνει να μη θυμάσαι στις οκτώ
να μη θυμάσαι στις οκτώ το τρένο για την Κατερίνη
Νοέμβρης μήνας δε θα μείνει.
Σε βρήκα πάλι ξαφνικά να πίνεις ούζο στου Λευτέρη
νύχτα δε θα 'ρθει σ' άλλα μέρη να 'χεις δικά σου μυστικά
να 'χεις δικά σου μυστικά και να θυμάσαι ποιος τα ξέρει
νύχτα δε θα 'ρθει σ' άλλα μέρη.
Το τρένο φεύγει στις οκτώ μα εσύ μονάχος έχεις μείνει
σκοπιά φυλάς στην Κατερίνη μες στην ομίχλη πέντε οκτώ
μες στην ομίχλη πέντε οκτώ, μαχαίρι στη καρδιά σου εγίνη
σκοπιά φυλάς στην Κατερίνη.
Νοέμβρης μήνας δε θα μείνει
να μη θυμάσαι στις οχτώ
το τρένο για την Κατερίνη…
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Ερμηνεία: Μαρία Δημητριάδη
(από το δίσκο «Τα λαϊκά», 1968)
Νοέμβριος ήταν και τότε...
Στο μάκρος του δρόμου τα φύλλα πεθαίνουν
Κι απάνω στα φύλλα τα δάκρυα σωπαίνουν
Νοέμβριος ήταν και τότε
Ποιος χρόνος αλήθεια και πότε
Εσύ το λησμόνησες πια
μα εγώ καθώς πέφτουν τα φύλλα
ξανά με βαθειά ανατριχίλα
θυμάμαι χαμένα φιλιά...
Νοέμβριος ήταν και τότε
ποιος χρόνος αλήθεια και πότε
Εσύ το λησμόνησες πια χαμένα φιλιά
και κίτρινα φύλλα παντού ερημιά.
Τα φύλλα πεθαίνουν στου δρόμου τα μάκρη
Τα δάκρυα σωπαίνουν στων φύλλων την άκρη
Νοέμβριος ήταν αλήθεια
που μου 'φερες τα παραμύθια
του κόσμου με μια σου ματιά...
Στίχοι: Ηλίας Λυμπερόπουλος
Μουσική: Ζακ Ιακωβίδης
Ερμηνεία: Κλειώ Δενάρδου, 1970
Του Νοεμβρίου τα καφενεία...του Νοεμβρίου τις Κυριακάδες
Του Νοεμβρίου τα καφενεία
τάβλι, κολτσίνα, πρέφα, πικέτο
και πότε- πότε Αβησσυνία
τα ίδια πέρσι, τα ίδια φέτο
Του Νοεμβρίου τις Κυριακάδες
πάμε στην ΑΕΚ με τον Σπυρέτο
κι ύστερα γκρίνια, βρισιές, καυγάδες
τα ίδια πέρσι, τα ίδια φέτο
Πότε κηδεία και πότε γάμος
βάζουμε σκούρα, κλαίμε, γελάμε
τα βάσανά μας δυο χούφτες άμμος
κι έτσι περνάμε κι έτσι γερνάμε
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Βασίλης Κουμπής
Ερμηνεία: Μιχάλης Βιολάρης
(από το δίσκο «12 μήνες», 1971)
Πάλι Νοέμβριος όπως και τότε...
Ήταν Νοέμβριος όπως και τώρα
στο δάσος παίζαμε πάλι κρυφτό
κι όταν εξέσπασε Θεέ μου η μπόρα
σμίξαν τα χείλη μας φιλί ζεστό
κι όταν εξέσπασε Θεέ μου η μπόρα
σμίξαν τα χείλη μας φιλί ζεστό
Πάλι Νοέμβριος όπως και τότε
τα τρένα κύλαγαν απ' το σταθμό
φεύγουν για πόλεμο οι στρατιώτες
μη κλαίς καρδούλα μου θα ξαναρθώ
φεύγουν για πόλεμο οι στρατιώτες
μη κλαίς καρδούλα μου θα ξαναρθώ
Στίχοι & μουσική: Γιώργος Κριμιζάκης
Ερμηνεία: Δημήτρης Ζευγάς, 1972
Θυμάμαι του Νοέμβρη τα στερνά...
Θυμάμαι τη βραδιά στις φυλλωσιές
που μ’ έμαθες γι’ αγάπη να μιλάω,
τον έρωτα στις ακροθαλασσιές
θυμάμαι, αγαπημένε, και ριγάω.
Θυμάμαι και πως θα ’θελα ξανά
να βγάλω μια κραυγή, να ξεψυχήσω,
τον έρωτα που μου ’μαθες εσύ
ακόμα μια φορά να ξαναζήσω.
Καρδούλα μου, μην κλαις και μη λυπάσαι,
μονάχα να χτυπάς και να θυμάσαι,
καρδούλα μου, μην κλαις και μην πονάς,
μονάχα πες του πως τον αγαπάς,
καρδούλα μου, μην κλαις και μην πονάς,
μονάχα πες του πως τον αγαπάς.
Θυμάμαι τις απέραντες στιγμές,
θυμάμαι λεπτομέρειες, θυμάμαι,
τον ήλιο, τη βροχή, τις αστραπές,
απάνω στο κορμί μου να γλεντάνε.
Θυμάμαι του Νοέμβρη τα στερνά,
που μου ’λεγες "Τρελή σε αγαπάω",
θυμάμαι και δε γίνεται αλλιώς
μονάχα να φωνάξω πως πονάω.
Καρδούλα μου, μην κλαις και μη λυπάσαι,
μονάχα να χτυπάς και να θυμάσαι,
καρδούλα μου, μην κλαις και μην πονάς,
μονάχα πες του πως τον αγαπάς,
καρδούλα μου, μην κλαις και μην πονάς,
μονάχα πες του πως τον αγαπάς.
Στίχοι: Ξενοφώντας Φιλέρης
Μουσική: Γιώργος Κριμιζάκης
Ερμηνεία: Καίτη Χωματά
(από το άλμπουμ «Θα σου δώσω τις χαρές όλου του κόσμου», 1977
Τέλη Νοέμβρη είπες θα 'ρθεις...
Τέλη Νοέμβρη είπες θα 'ρθεις
έκλεισε η πόρτα της προσμονής.
Σβήνω στην πίκρα μιας Κυριακής
και συ φαντάρος μες στο Κιλκίς.
Ούτε στο χάρτη δεν υπάρχουν δρόμοι
και οι ταχυδρόμοι χάσαν τη φωνή.
Τέλη Νοέμβρη είπες θα 'ρθεις
κι είναι το τέλος κάποιας αρχής.
Σβήνω στην πίκρα της λησμονιάς
και συ φαντάρος της μοναξιάς.
Ούτε στο χάρτη δεν υπάρχουν δρόμοι
και οι ταχυδρόμοι χάσαν τη φωνή.
Τέλη Νοέμβρη είπες θα 'ρθεις
κι είναι γραμμένο να μ’ αρνηθείς.
Στίχοι & μουσική: Τάκης Μουσαφίρης
Ερμηνεία: Κατερίνα Στανίση
(από το album «Ακόμα μια μέρα», 1984)
Νοέμβρη μήνα δεκατρείς...
Νοέμβρη μήνα δεκατρείς ήτανε που σε ξαναπήρα
για το ταξίδι της ζωής στων αστεριών το δρόμο γύρα.
Σε πήρα δρόμο στα παλιά, γνώριμα μέρη, ξεχασμένα,
παίζανε Σεραφείμ μικρά και τραγουδάγανε για σένα.
Νοέμβρη μήνα δεκατρείς ήτανε που σε ξαναπήρα
για το ταξίδι της ζωής στων αστεριών το δρόμο γύρα.
Κι ως κοίταζα τα μάτια μου μες στα δικά σου μάτια,
μεθούσα και χανόμουνα σ’ άγνωρα μονοπάτια,
μεθούσα και χανόμουνα σ’ άγνωρα μονοπάτια,
ως κοίταζα τα μάτια μου μες στα δικά σου μάτια.
Νοέμβρη μήνα δεκατρείς άναψε πάλι καλοκαίρι
μέσα στου κόσμου τη βοή, ποιος άλλος άραγε το ξέρει.
Μέρα δε θα ’χει τελειωμό τούτο το όνειρο για σένα
δίνουν και δένουν το χαμό τα μάτια σου τα ηλιοβρεγμένα.
Νοέμβρη μήνα δεκατρείς άναψε πάλι καλοκαίρι
μέσα στου κόσμου τη βοή, ποιος άλλος άραγε το ξέρει.
Στίχοι: Νίκος Πανδής
Μουσική &ερμηνεία: Σπύρος Σαμοΐλης
(από το δίσκο «Λαϊκές Εικόνες», 1985)
Είν’ ο Νοέμβρης πληγή ανοιχτή
Μπλέ μολυβί, σύννεφο γκρι,
άνεμος φέρνει κρυφή προσμονή,
νύχτα ψυχρή πέφτει θαμπή,
ριγάει το πάτωμα στην επαφή.
Γόβα ψηλή, γάμπα χυτή,
μες στο μετάξι θεά σκωπτική,
μάτια κλειστά, μπλε μολυβί
είν’ ο Νοέμβρης πληγή ανοιχτή.
Φως αμυδρό των αστεριών,
θέα στη θάλασσα των ποιητών,
πιάνο με ουρά, κρίνοι λευκοί,
του φθινοπώρου το βαλς ενοχή.
Αρχίζει ο χορός, την οδηγεί,
στο βλέμμα χάνεται, λιώνει και ζει,
μάτια κλειστά, μπλε μολυβί,
είν’ ο Νοέμβρης πληγή ανοιχτή.
Στίχοι: Αναστασία Μητσοπούλου
Μουσική: Aπόλλων Κουσκουμβεκάκης
Ερμηνεία: Άννα Ματσούκα - Athens Chamber Orchestra
(από το άλμπουμ «Θα 'θελα»,εκδόσεις «Καθρέφτης»
Αρχές Νοέμβρη θα χιονίσει...
[...] Αρχές Νοέμβρη θα χιονίσει
η απουσία σου θα ντύσει γη κι ουρανό.
Κι εγώ θα νιώθω πως παγώνω
σαν το καράβι που `ναι μόνο σ’ ωκεανό.
Θ’ αλλάζουν μήνες κι εποχές
και τις λιακάδες οι βροχές θ’ ακολουθάνε
κι αν μπαίνουν τ’ άστρα σε τροχιές
χωρίς εσένα οι εποχές το ίδιο θα `ναι.
Στίχοι: Ηλίας Κατσούλης
Μουσική: Γιώργος Αρσενίδης
Ερμηνεία: Βούλα Σαββίδη
(από το άλμπουμ «Αλκυονίδα μέρα», 1996
Νοέμβρης και σ’ αρπάζει η βροχή...
Τα φώτα στην Πανόρμου νυσταγμένα
τσιγάρο που τελειώνει στα χείλη σου η ζωή
Νοέμβρης και σ’ αρπάζει η βροχή
σ’ όνειρο ξένο
Το πλήθος που βουλιάζει στην πλατεία
καράβι μεθυσμένο στα χέρια ποιητών
κι εσύ με τα σημάδια των καιρών
σ’ όνειρο ξένο
Κι όπως διπλώνουν οι σημαίες στη Σταδίου
και τα ραδιόφωνα σωπαίνουν
μ’ ένα χασάπικο παλιό
σε βλέπω νά ’ρχεσαι ξανά
μεσ’ το ψιλόβροχο και μεσ’ την παγωνιά
σε βλέπω νά ’ρχεσαι ξανά
Τα όνειρα δεμένα στα λιμάνια
βαγόνια σκουριασμένα σε άγονες γραμμές
κι εσύ φωτογραφία απ’ το χθες
σ’ όνειρο ξένο
Ματιές που αλητεύουν στο σκοτάδι
τα λόγια που δεν είπες στο στόμα σου πληγή
κορμιά που ταξιδέψαν τη σιωπή
σ’ όνειρο ξένο
Κι όπως διπλώνουν οι σημαίες στη Σταδίου
και τα ραδιόφωνα σωπαίνουν μ’ ένα χασάπικο παλιό
σε βλέπω νά ’ρχεσαι ξανά
μεσ’ το ψιλόβροχο και μεσ’ την παγωνιά
σε βλέπω νά ’ρχεσαι ξανά.
Στίχοι & μουσική: Γιώργος Σταυρακάκης
Ερμηνεία: Γεωργία Γρηγοριάδου
(από το άλμπουμ «Carousel», εκδόσεις «Καθρέφτης ήχων αληθινών», 2008
Ο φετινός Νοέμβρης λέει πως δε θα ’ρθεις...
Ο φετινός Νοέμβρης κράτησε δυο χρόνια.
Του χρόνου θα κρατήσει τα διπλά.
Θα `ναι ο καιρός που θα περνάει απατηλά
και θα υπόσχεσαι για μένα πιο πολλά
και δε θ’ αφήσεις να χαθώ στα μαύρα χιόνια.
Ο φετινός Νοέμβρης θα `χει τη μορφή σου.
Θα `χει σιωπή στα χείλη και παλιές βροχές
για ό,τι συντηρείται με τις προσευχές
και όσα περιμένουν άρρωστες ψυχές.
Μονάχα εγώ θα ζω για την επιστροφή σου.
Ο φετινός Νοέμβρης λέει πως δε θα ’ρθεις
και δε θ’ αγγίξω ό,τι αγάπησα πολύ.
Τρομάζει πάντα η ομορφιά σου το φιλί.
Κορμί, ψυχή σπασμένα όλα σαν γυαλί.
Η ομορφιά σου καίει ερήμην κάποιας στάχτης.
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
Μουσική: Σπύρος Παρασκευάκος
Ερμηνεία: Ζαχαρίας Καρούνης
(από το album «Απ' το μηδέν», 2015)
Όσα πήρε ο άνεμος του Νοεμβρίου...
Α, πόσα γράμματα, πόσα ποιήματα
που τα πήρε ο άνεμος του Νοεμβρίου...
Ποιος ξέρει τι θα συμβεί αύριο,
ή ποιος έμαθε ποτέ τι συνέβη χτες,
Τα χρόνια μου χάθηκαν εδώ κι εκεί, σε δωμάτια, σε τραίνα,
Σε όνειρα…
Τάσος Λειβαδίτης, Τα χειρόγραφα του φθινοπώρου
Andrew Wyeth, November First, 1950
___________
Ο Νοέμβρης κρέμασε το Γρανιτένιο Καπέλο του...
[...] Τα Φύλλα ζήτησαν άδεια και την πήραν –
Ο Νοέμβρης κρέμασε το Γρανιτένιο Καπέλο του
Πάνω σε καρφί Βελουδένιο.
Emily Dickinson, Έλα στον κήπο μου. Ποιήματα,
μτφρ. Κώστας Λάνταβος, εκδόσεις Αρμός, 2013
«November Fog», Nicholas Bell Photography
___________
Ο ίδιος αδιατάρακτος Νοέμβρης...
[…] Ο ίδιος αδιατάρακτος Νοέμβρης
με σημαίες παντού χθεσινής βροχής
παραδομένα στη γύμνια τα δέντρα –
δυο τρία φύλλα μόνον εστασίαζαν υπάρχοντας.
Κική Δημουλά, Ατροφικό ένστικτο, Ποιήματα, εκδόσεις Ίκαρος, 2011
Carl Larsson, November, 1882
___________
Η κίτρινη σελήνη του Νοεμβρίου
Μας άγγιξε ψυχρό
το φθινοπωρινό λυκόφως.
[...] Μέσα στο δάσος
οι έρημοι πάγκοι
συνομιλούν μυστικά
με τα πεσμένα φύλλα
και με τους ίσκιους.
Εδώ κι εκεί απομένουν
τα μαύρα σημάδια
κι οι στάχτες
απ' τις φωτιές που ανάβαν
χαρούμενα παιδιά
τα βράδια του θέρους.
[...] Στο άνοιγμα αυτό του δάσους
φτάνουν τη νύχτα
τα φοβισμένα ελάφια
και κοιτάζουν με μάτια νωπά
την κίτρινη σελήνη του Νοεμβρίου.
Πόσα μάτια μας βλέπουν.
Δεν ωφελεί να κρυφτούμε.
Γιάννης Ρίτσος, Εαρινή Συμφωνία XXVΙ,
Ποιήματα τόμος Α' (1930-1942), εκδόσεις Κέδρος
Paul Nash, November Moon, 1942
_________
Νοέμβρης μήνας...
Άφησέ τους ακόμα μια μέρα με τις μικρές τους λέξεις ,
με τους μικρούς περιπατητικούς θανάτους, Νοέμβρης μήνας,
κάτω απ τα λίγα ολόχρυσα δέντρα.
Θεέ μου τι μόνοι, τι ξένοι ο ένας στον άλλον…
Γιάννης Ρίτσος, Σαν προσευχή, Γραφή τυφλού, εκδόσεις Κέδρος, 2002
Nikos Hadjikyriakos-Ghikas, Rainy Landscape II, 1977
___________
Νοέμβρης, βροχή, αναμονή...
Νοέμβρης· Οι δύο ευκάλυπτοι μες στη βροχή· τα σανιδένια τραπέζια· παλιές αποθήκες γυμνές· κόκκινος τοίχος μουσκεμένος· ούτε ξυλουργός ούτε τζαμάς ούτε ηλεκτρολόγος —κανένας. Ένα, δύο, Κύριε, —γιατί; —Τέσσερα, εφτά, Κύριε, - πόσο; Τα σκαλοπάτια γλιστράνε. Ο φρουρός κατεβαίνει το λόφο. Ο άλλος επάνω στο φυλάκιο μ' ένα τρανζίστορ, Κύριε. Βρεγμένα τα μαλλιά σου —α, τα μαλλιά σου να τ ’ αγγίξω. Μου πήρε ο αγέρας άπ' το χέρι το τσιγάρο, το 'ριξε στη λάσπη. Α , Κύριε, πόσο; —πέντε, εφτά, και πέντε, εφτά, και πάλι πέντε.
Συνέχεια αναμονής· Μήνες και μήνες περιμέναμε. Κοιτούσαμε το δρόμο. Τίποτα. Μαντατοφόρος δε φαινότανε. Το μονοπάτι πέτρες κι αγκάθια. Οχτώβρης, Νοέμβρης, Δεκέμβρης. Και το μακρύ τραπέζι λησμονημένο κάτω απ’ τα δέντρα. Ώσπου, στο τέλος, έφτασε ο επιστάτης· ακούμπησε στο βρεγμένο τραπέζι τα δώδεκα μεγάλα ποτήρια. Το ’να τού έπεσε κάτω· έγινε θρύψαλα. Και θα ’πρεπε πάλι απ ’ την αρχή να περιμένουμε.
Γιάννης Ρίτσος, Ο τοίχος μέσα στον καθρέφτη [1967 - 1971],
[Σειρά πρώτη, Λέρος, Νοέμβριος 1967 - Ιανουάριος 1968],
Ποιήματα 1963-74,τόμος Ι' εκδόσεις Κέδρος
Theodor Severin Kittelsen, November, 1890
___________
«...μεσημέρι, στο φως του Νοέμβρη»
Ακούμπησε το μέτωπο στο τζάμι του παράθυρου. Το τζάμι πολύ ψυχρό —πιότερο τώρα, μεσημέρι, στο φως του Νοέμβρη. Κάπου, μέσα στο σπίτι, πίσω από τη ράχη του, το νιώθει με ακρίβεια, είναι ενα κυκλικό στίγμα θερμότητας, — ναι, κυκλικό· — μήπως το ξυπνητήρι πάνω στο τραπέζι; μήπως το ποτήρι ή το ποίημα; — όχι· μάλλον τα μήλα ξεχασμένα στη φρουτιέρα της τραπεζαρίας, διπρόσωπα κι αυτά — κίτρινο, κόκκινο· —προφάσεις, προφάσεις· ενώ η σιωπή διαυγής, κρυσταλλωμένη ακινητεί στο τζάμι.
Γιάννης Ρίτσος, Κρυστάλλωση, Χειρονομίες [1967 - 1970],
Ποιήματα, τόμος Ι', εκδόσεις Κέδρος
Ψηλά στα Ζαγόρια, Νοέμβρης μήνας με ψιλόβροχο...
«Μια εικόνα. Ενα τοπίο που, όσος καιρός κι αν πέρασε, λειτουργεί μέσα μου μουσικά. Έχει ρυθμό, αναπτύσσεται στο χρόνο... Ψάχνοντας τότε, το '69, για το χωριό της "Αναπαράστασης", βρέθηκα σ' ένα χωριό ψηλά στα Ζαγόρια. Νοέμβρης μήνας με ψιλόβροχο. Μαύριζε η γκρίζα πέτρα από νερό. Πένθιμες γυναικείες φιγούρες χάνονταν στα ερείπια. Μια γέρικη φωνή τραγουδούσε στο έρημο καφενείο: "Μωρή κοντούλα λεμονιά..." Στάθηκα εκεί στην άκρη. Η φωνή ράγισε κι έσπασε έπειτα από λίγο. Έμεινε το τοπίο με τη βροχή. Έμεινα κι εγώ.»
[απόσπασμα από συνέντευξη του Θόδωρου Αγγελόπουλου στον Μισέλ Φάις στη στήλη «Βιβλιοθήκη» της Ελευθεροτυπίας, 31/5/2002]
«Μεγάλη στενοχώρια που του μικρού σου Νοέμβρη το καλύβι άπονα έπληξε...»
[...] Ν' ακούς αγάλματα πέτρινα και ρυάκι Εμπεδοκλέους είναι μαγεία.
Προπαντός αν περπατείς γυμνόπους.
Κι όσα η άμυαλη γραφή σου που υφαρπάζει
Από μια, σε αποδρομή, μεγάλη στενοχώρια· που
Του μικρού σου Νοέμβρη το καλύβι άπονα έπληξε.
Κείνο το εν είδει ρόδου δώρο που δεν έκανα.
Οδυσσέας Ελύτης, Εκ του πλησίον, 1998, εκδόσεις Ίκαρος
Μουσική, πιάνο, ερμηνεία: Μιχάλης Τερζής
__________
Οχτώ Νοέμβρη. Εποχή των χρυσανθέμων ...
Οχτώ Νοέμβρη. Εποχή των χρυσανθέμων –
γυαλί σπασμένο το κορμί σου καταγής.
Ντυμένη θαύματα στη δόξα των ανέμων
τον αιματόφυρτο καιρό αιμορραγείς.
Οχτώ Νοέμβρη πια ποτέ δε θα ξανάρθει
σαν θεατρίνα που έχει σβήσει αλκοολική
κι ένα παιδί που μεγαλώνει μες στη στάχτη
θα διδαχτεί απ’ τους θεούς τη μαντική.
Μες στα νεκρά τα καφενεία πέφτει χιόνι
κι έξω περνάει μια κηδεία της συμφοράς.
Των αισθημάτων λάμπει πάντοτε το αφιόνι
σ’ ένα κουτί μέσα κλεισμένο ζαφοράς.
Πρέπει να μάθεις να διαβάζεις το σκοτάδι
σαν ένα σώμα, στην αρχή συλλαβιστά.
Να κατακτήσεις και το μπλε που είναι στον Άδη.
Να ιδρώνουν θάνατο οι χορδές και τα πνευστά.
Σ’ ένα δωμάτιο τρεις γιατροί συλλογισμένοι
πίνουν θανάτους μιας ζωής πριν μ’ αρνηθεί.
Και συνεχώς με ψηλαφίζουν σαστισμένοι
γιατί το μέλλον μου λυσσάει για να σωθεί.
Παλιά φεγγάρια της αγάπης τα μπακίρια.
Πλεχτές κουβέρτες με τοπάζι και χρυσό.
Μυρίζουν κίτρινο και δάφνη τα σανίδια
και πίνω αρώματα και οινόπνευμα να ζω.
Μες στις βελόνες του ένας ράφτης καρφωμένος –
διαμάντια το αίμα του, καρφίτσες και κλωστές.
Ένα παλτό μεταποιεί σαν μαγεμένος
να το φορέσουν των ανέμων εραστές.
Οχτώ Νοέμβρη και το σπίτι ταξιδεύει
σ’ ενός σουλτάνου τις αυλές ψηφιδωτό.
Του σώματός μας τα κρυφά και τα ερέβη
μόνο της τέχνης μας φυλούν την κιβωτό.
Ποιμένες άγγελοι στα μωβ των αθανάτων
πενθούν και ψάλλουν τη μεσίστια ζωή.
Κι εγώ στο έλεος πενθώ των αοράτων
και των προβάτων που πηγαίνουν για σφαγή.
Απόψε τίποτα δεν έχεις να δηλώσεις.
Η νομιμότητά σου εξωπραγματική.
Αρκεί σαν γράμμα τη ζωή σου να διπλώσεις
κι ύστερα παίζεις κοπτική και ραπτική.
Οχτώ Νοέμβρη. Εορτή των Αρχαγγέλων.
Των Μιχαήλ και Γαβριήλ Ταξιαρχών.
Δεν έχει νόημα πως κάψαμε το μέλλον.
Το κέρδος μένει και σωμάτων και ψυχών.
Κι όπως τις ροζ τις εποχές των χρυσανθέμων
πλανόδιοι θίασοι πουλούσαν μαγικά
έτσι κι εσύ μέσα στη δόξα των ανέμων
τα αινίγματά σου αθροίζεις με μηδενικά.
Μάνος Ελευθερίου, Η δόξα των ανέμων
(Από την ποιητική συλλογή «Η πόρτα της Πηνελόπης»,
2004, εκδόσεις Γαβριηλίδη.
«November Sea» by Carol Thompson
_______
«Νοέμβρης, θα με ξεχάσεις...»
Νοέμβρης, θα με ξεχάσεις,
αν γίνουν τα κύματα στεριά και γιασεμιά τα φύκια…
Θα με θυμάσαι,
όταν στο μαξιλάρι το δάκρυ, θα κεντά την τελευταία φυγή.
Θα γυρίσεις,
Αύριο, όταν η αξόδευτη αγάπη γίνει μοίρα ελεύθερη…
Ζωή Δικταίου, Κέρκυρα Νοέμβρης 2015
Νοέμβρης μεθυσμένος...
Γυρνά ο καιρός, γυρνά ο καιρός, ο αέρας δυναμώνει
βάζω της μνήμης τα φτερά και βλέπω την οθόνη
στην Πλάκα και στο Σύνταγμα, με φίλους ξεχασμένους
σε μια ταινία εποχής να' μαστε συ κι εγώ.
Πέντε χρόνια μετά το εξήντα οκτώ...
Πού με πας, εικόνα πού με πας
Με πονάς, για αγάπη όταν μιλάς
Εικόνα πού με πας...
Έμοιαζε σαν παραίσθηση, έτρεχα μαγεμένος
το χέρι σου στο χέρι μου, Νοέμβρης μεθυσμένος
σαν ψυχεδέλεια τρελή, που παίζει με το ψέμα
φλόγες του πάθους κι έκσταση, αίμα στο σκηνικό
τρέχεις εσύ από κει, κι εγώ από δω...
Πού με πας, εικόνα που με πας
Με πονάς, γι' αγάπη όταν μιλάς
Εικόνα πού με πας...
Γυρνά ο καιρός, γυρνά ο καιρός κι ό,τι με συντροφεύει
μέσα μου ζει αθάνατο κι έτσι θα πορευτώ
Μακριά απ'τη φθορά που μένει εδώ...
Πού με πας, εικόνα πού με πας
Με πονάς, γι' αγάπη όταν μιλάς
Εικόνα πού με πας...
Στίχοι, μουσική & ερμηνεία: Νίκος Ζιώγαλας
(από το άλμπουμ «Γυρνά ο καιρός», 1994)
Νοέμβρη μήνα στην Κοζάνη...
Σε όποιο κρεβάτι κι αν κοιμάμαι
με το τραγούδι σου ξυπνώ
τα λόγια όλα τα θυμάμαι
κι όμως ξεχνάω το σκοπό.
Σε ποιο λιμάνι, σε ποια πόλη
βρέθηκα πάλι να γυρνώ
άγνωστος μέσα στους αγνώστους
αχ! Τι γύρευα, τι ζητώ.
Και μες στη νύχτα προσπαθώ
να βρω το δρόμο
για να γυρίσω να σου πω
δυο λέξεις μόνο.
Νοέμβρη μήνα στην Κοζάνη
Δεκέμβρη στην Κομοτηνή
πρωτοχρονιάτικα στη Δράμα
με μια βαλίτσα στη βροχή.
Τώρα κατάλαβα τα λόγια
τώρα κατάλαβα γιατί,
γιατί το έβαλα στα πόδια
γιατί δεν ήρθα στη γιορτή.
Στίχοι: Νίκος Πορτοκάλογλου
Μουσική & ερμηνεία: Νίκος Ζιώγαλας
(από το άλμπουμ «Αλλιώτικα φτερά», 2000)
Ήταν 18 Νοέμβρη...
Ήταν 18 Νοέμβρη
πέρα στο Μακρούν μπροστά
φτάσαν ταχτικοί χακένιοι
με τα μεταγωγικά.
Τα παιδιά τους καρτερούσαν
του στρατού του λαΐκού
και με τις χειροβομβίδες
τους εκάναν τ’ αλατιού.
Στίχοι: Behan Brendan & Βασίλης Ρώτας
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Ερμηνεία: Μαρία Φαραντούρη
(από το δίσκο «Ένας όμηρος», 1966)
«...του Νοέμβρη μια βραδιά»
Όπως κλείνουνε, όπως σβήνουνε
τα τριαντάφυλλα 'κει δα,
έτσι κλείσανε και τα μάτια σου
του Νοέμβρη μια βραδιά,
έτσι κλείσανε και τα μάτια σου
του Νοέμβρη μια βραδιά.
Κι όπως φθινοπωριάζει,
φύλλο η καρδιά μου μοιάζει,
ένα πεσμένο φύλλο,
άνθρωπος δίχως φίλο,
σπίτι που δεν γιορτάζει.
Τώρα δίπλωσες, τώρα σταύρωσες
τις φτερούγες σου αϊτέ,
όλα τα 'λεγα, πως θα ορφάνευα
δεν το πίστευα ποτέ,
όλα τα 'λεγα, πως θα ορφάνευα
δεν το πίστευα ποτέ.
Κι όπως φθινοπωριάζει,
φύλλο η καρδιά μου μοιάζει,
ένα πεσμένο φύλλο,
άνθρωπος δίχως φίλο,
σπίτι που δε γιορτάζει.
Στίχοι: Σώτια Τσώτου.
Μουσική: Απόστολος Καλδάρας.
Ερμηνεία: Χριστιάνα
(από το δίσκο «Σκόρπια φύλλα», 1975)
17 του Νοεμβρίου
17 του Νοεμβρίου
Γρηγορίου Νεοκαισαρείας του θαυματουργού
Οσίου Λαζάρου του ζωγράφου και Χαζάρου
Ζαχαρίου του σκυτοτόμου
Γενναδίου και Μαξίμου πατριαρχών
Νίκωνος μαθητού Σεργίου του Ρώσου και
του πολυτεχνείου της γενιάς μου
Στίχοι: Ηλίας Αναγνωστάκης
Μουσική & ερμηνεία: Ορφέας Περίδης
(από το δίσκο «Ονειροπόλων μόχθοι», 2011)
Νοέμβρης...κι εδώ γινόταν του χαμού
[...] Νοέμβρης ήταν η χρονιά
κι εδώ γινόταν του χαμού
εγώ ήμουν δεκαεννιά
κι αυτή εβδομηντατρία
Και να που ερωτεύτηκα
κάποια χρονολογία
κι ο έρωτας κρατάει για καιρό
Μα έχει ο καιρός γυρίσματα
μεγάλωσε κι αυτή κι εγώ
μεγάλωσαν κι οι φίλοι μου
εκεί γύρω στα σαράντα
Στα κόμματα γαντζώθηκαν
κι εγώ δεν ξέρω τι να πω
και άλλοι στο σπιτάκι τους για πάντα
Η απόσταση μας έσωσε
μα οι θύμησες πληγώνουν
και λέμε σαν βρισκόμαστε
τα ίδια και τα ίδια
Μα νιώθω σαν μικρό παιδί
που πάλι το μαλώσανε
και φεύγω σε μια άγονη επαρχία
Κοιτάζω πάλι πίσω μου
δυο γιους απόκτησα κι εγώ
δεκαεννιά Νοέμβρηδες
μου βάρυναν την πλάτη
Σημαίες και γαρύφαλλα
εμπόριο κι απάτη
και λόγοι επισήμων στο κενό
Κρατάω το στόμα μου κλειστό
τα χείλη μου ματώσανε
κι αυτοί που μας προδώσανε
ανέραστοι να μείνουν
Κουφάλες δεν ξοφλήσαμε
αυτό έχω μόνο να τους πω
τα όνειρα των εραστών δε σβήνουν
Στίχοι & μουσική: Διονύσης Τσακνής
Ερμηνεία: Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Διονύσης Τσακνής
(από το άλμπουμ «Η νύχτα θα το πει», 1994
«Ο Νοέμβρης για τα κόμματα είναι μια γιορτή...»
Βλέπω φωτιές, καπνούς
στους δρόμους κάποιοι τρέχουν
Μοιάζουν πως απόψε στο μυαλό τους κάτι έχουν
Ίσως φταίει ο Νοέμβρης που έχει έρθει στη γιορτή του,
ντυμένος με στεφάνια στην πιο γιορτινή μορφή του.
Μια πόλη περιμένει, πανηγύρι έχει στήσει, να γλεντήσει
με ντουντούκες και τραγούδια κάτι θέλει ν’ αναστήσει
με σημαίες και φωνές, με συνθήματα κι οργή
ετοιμάσανε τα κόμματα κι απόψε μια γιορτή.
Eυκαιρία για ένα λόγο στο μπαλκόνι, στην tv
Πρέπει το μήνυμα κι η θέση μας απόψε ν’ ακουστεί
Δυνατά, πιο δυνατά,
πιο δυνατά, πιο δυνατά!
Δώστε νέες υποσχέσεις για να είναι όλοι καλά.
Κι αν οι μνήμες μιας γενιάς δίνουν μάχη κάθε μέρα.
αν οι λέξεις έχουν γίνει συννεφάκια στον αέρα
ο Νοέμβρης θα `ναι πάντα για τα κόμματα γιορτή,
θα `ναι πάντα η ευκαιρία για δηλώσεις.
Με σημαίες, με τραγούδια, με φωνές και μουσική
τα κόμματα ετοιμάσανε γι’ απόψε μια γιορτή
Με σημαίες, με τραγούδια, με φωνές και μουσική
ευκαιρία για δηλώσεις, ευκαιρία για γιορτή
Δεκαεφτά Νοεμβρίου, νύχτα επεισοδιακή
ντυμένοι όλοι οι δρόμοι στο μπλε και στο χακί.
Έκτακτα δελτία ενδιαφέροντος μηδέν
οι πολιτικοί σ’ έκτακτο ανακοινωθέν.
Καίγεται η Αθήνα για άλλο ένα βράδυ
καταδικασμένη να `χει άλλο ένα σημάδι
και μια Ελλάδα ολόκληρη με τέτοια ιστορία
να γίνεται τροφή για τα άγρια θηρία.
Ποιος αργοπεθαίνει, πάντα κάποιος τη θρηνεί
γιατί έτσι επιβάλλει η πολιτική
Να `χεις πάντα ένα λόγο για οτιδήποτε συμβαίνει
και να κλαις με μαύρο δάκρυ για οτιδήποτε πεθαίνει.
Γιορτάζουμε απόψε μια επέτειο μεγάλη
ψηλά κρατήστε πατριώτες το κεφάλι
Ο Νοέμβρης για τα κόμματα είναι μια γιορτή
Μη χάσετε το βράδυ τις δηλώσεις στην tv
Με σημαίες, με τραγούδια, με φωνές και μουσική
τα κόμματα ετοιμάσανε γι’ απόψε μια γιορτή
Με σημαίες, με τραγούδια, με φωνές και μουσική
ευκαιρία για δηλώσεις, ευκαιρία για γιορτή...
Στίχοι: Νίκος Βουρλιώτης
Μουσική: Μιχάλης Παπαθανασίου
Ερμηνεία: Goin' Through
(από το άλμπουμ «Η γιορτή (The Early Years)», 1998
