Β΄Στάσιμο, (στ. 1425-1499)

Peter Paul Rubens, Η αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα

Εμβόλιμο ή οργανικό μέρος του δράματος; 

• Εμβόλιμο(<εμβάλλω): η λυτρωτική δύναμη των ενθουσιαστικών, οργιαστικών , βακχικών τελετών (Β΄αντιστροφή) παρηγορεί με τη μουσική, χορό και ενθαρρύνει τους τσακισμένους από την ήττα στη Σικελία Αθηναίους. (πβ. Υπαινιγμός για Αλκιβιάδη- Ελευσίνια Μυστήρια, στ. 1484-85). 

• Οργανικά δεμένο: 

1. παράλληλοι οι βίοι Ελένης, Περσεφόνης: θύματα αρπαγής, αναζητήθηκαν από τους δικούς τους, ένας θάνατος, πραγματικός της Περσεφόνης, πλαστός του Μενέλαου, αίσιο τέλος με τη λύτρωση της Δήμητρας – προοικονομία αίσιας έκβασης τραγωδίας, λατρεία Ελένης στη Σπάρτη ως θεάς της βλάστησης.)
2. Θρησκευτικές αναζητήσεις Ευριπίδη, ενδιαφέρον για οργιαστικές λατρείες, ταύτιση Κυβέλης-Ρέας με τη Δήμητρα (412 πΧ-εισαγωγή λατρείας Κυβέλης στην Αθήνα). 

Η θρησκευτική προέλευση της τραγωδίας

• «Παρέλαση» θεών(του Ολύμπου, του Κάτω Κόσμου), αναφορά σε περιστατικά της ζωής τους. 
• Διόνυσος, Μαινάδες, Βακχικές τελετές, θρησκευτικά σύμβολα, μουσικά όργανα. 
• Ανάμειξη στοιχείων από τις λατρείες Κυβέλης – Διονύσου (πρώιμος θρησκευτικός συγκρητισμός) 

Η Κυβέλη στο άρμα της που το σέρνουν λιοντάρια

Το συναισθηματικό κλίμα

Α΄στροφικό σύστημα: υποβλητικό, μυστηριακό, πένθιμο. Κεντρικό μοτίβο ο θάνατος, ο χειμώνας, ο αφανισμός του ανθρώπινου γένους, πόνος, απελπισία, απόγνωση(η ανατροπή) 

Η Δήμητρα θρηνεί την κόρη της (Evelyn de Morgan, 1906)

Β΄στροφικό σύστημα: αναστάσιμο, πανηγυρικό, χαρμόσυνο, αισιόδοξο με τους αλαλαγμούς της πομπής των μαινάδων. Τη νεκρή φύση του χειμώνα διαδέχεται η Άνοιξη, η ζωή ξαναβρίσκει τον κανονικό της ρυθμό( αποκατάσταση της ισορροπίας) 

Παράλληλο κείμενο

Να συγκρίνετε το περιεχόμενο της Α΄αντιστροφής με τα αποσπάσματα από το θρήνο της Αφροδίτης για τον καλό της, το θεϊκό, τον ωραίο Άδωνη, που ακολουθούν. 

Luca Giordano, Ο θρήνος για τον Άδωνη

‘‘Τον Άδωνη θρηνολογώ, τον όμορφο που εχάθη,
«χάθηκεν ο Άδωνις» οι Έρωτες θρηνούνε.
……………………………………………
βάλε τα μαύρα σου, πικρή, και να στηθοκοπιέσαι
σύρε φωνή: ο Άδωνης χάθηκεν, ο καλός σου”.
……………………………………………

‘‘Τον Άδωνη θρηνολογώ κι οι Έρωτες θρηνούνε”

‘‘Απόθεσέ τον τον πικρό σ’ ολόχρυσο κλινάρι
και στέφανα και λούλουδα μαζί του να τα πάρει·
γιατ’ ως εκείνος πέθανε μαράθηκαν τα άνθη.’’

‘‘«Αλί της» λένε τα βουνά, «αλί του» λεν τα δέντρα,
για το δικό της τον καημό και τα ποτάμια κλαίνε,
δακρύζουν για τον Άδωνη στα όρη οι νερομάνες.
Και τα λουλούδια άλικα βάφοντ' από τον πόνο·
μες στα φαράγγια η θεά σέρνει πικρό τραγούδι:
«Αλί της» της Κυθέρειας, ο Άδωνης εχάθη.” 

Giuseppe Mazzuoli, Ο Θάνατος του Άδωνη, Μουσείο Ερμιτάζ, Α. Πετρούπολη